Ինչպիսի հեքիաթներ եք ուզում կարդալ այս կայքում: Գրեք Մեկնաբանւթյուններում
суббота, 18 июня 2016 г.
воскресенье, 5 июня 2016 г.
Յուրի Սահակյան ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ
ԵՐԵՔ ԼՈԲԻ
Հյուր գնացինք երեք հոգով,
Երեք հոգով,
Երեք հոգով:
Սեղան բացին երեք լոբով,
Երեք լոբով,
Երեք լոբով:
Երեք հոգով,
Երեք հոգով:
Սեղան բացին երեք լոբով,
Երեք լոբով,
Երեք լոբով:
Երեք ուտող հսկա բերան,
Հսկա բերան,
Հսկա բերան,
Վրա պրծանք՝ հո չկերանք,
Հո չկերանք,
Հո չկերանք...
Հսկա բերան,
Հսկա բերան,
Վրա պրծանք՝ հո չկերանք,
Հո չկերանք,
Հո չկերանք...
Ինչ համով էր և ինչ մսեղ,
Եվ ինչ մսեղ,
Եվ ինչ մսեղ,
Նման լոբի ո՞վ էր տեսել,
Ո՞վ էր տեսել
Ո՞վ էր տեսել...
Եվ ինչ մսեղ,
Եվ ինչ մսեղ,
Նման լոբի ո՞վ էր տեսել,
Ո՞վ էր տեսել
Ո՞վ էր տեսել...
Երեք ուտող հսկա բերան,
Հսկա բերան,
Հսկա բերան,
Վրա պրծանք՝ հո չկերանք,
Հո չկերանք,
Հո չկերանք...
Հսկա բերան,
Հսկա բերան,
Վրա պրծանք՝ հո չկերանք,
Հո չկերանք,
Հո չկերանք...
Երբ վեր կացանք մենք երեքով,
Մենք երեքով,
Մենք երեքով,
Անց էր կացել ճիշտ երեք օր,
Ճիշտ երեք օր,
Ճիշտ երեք օր...
Մենք երեքով,
Մենք երեքով,
Անց էր կացել ճիշտ երեք օր,
Ճիշտ երեք օր,
Ճիշտ երեք օր...
Երեք օրում երեք հոգի,
Երեք հոգի,
Երեք հոգի,
Հազիվ կերանք երեք լոբին,
Երեք լոբին,
Երեք լոբին:
Երեք հոգի,
Երեք հոգի,
Հազիվ կերանք երեք լոբին,
Երեք լոբին,
Երեք լոբին:
Երեք ուտող հսկա բերան,
Հսկա բերան,
Հսկա բերան,
Վրա պրծանք՝ հո չկերանք,
Հո չկերանք,
Հո չկերանք...
Հսկա բերան,
Հսկա բերան,
Վրա պրծանք՝ հո չկերանք,
Հո չկերանք,
Հո չկերանք...
Ձին ծակեցին, պատը տարան,
Տարան մի զույգ ամպե պարան,
Մի լծկան բադ,
Ածան մի կով
Մկկացող իր ձագուկով:
Տարան մի զույգ ամպե պարան,
Մի լծկան բադ,
Ածան մի կով
Մկկացող իր ձագուկով:
Տարան թուխս դրած մի մաքի:
Մուկը տարան՝ կատուն հագին:
Տարան մի պարկ սարի զեփյուռ,
Կարկուտի չիր,
Օձի փետուր:
Մուկը տարան՝ կատուն հագին:
Տարան մի պարկ սարի զեփյուռ,
Կարկուտի չիր,
Օձի փետուր:
Տարան ողջ տարվա գոմշաձուն,
Խճաքարերի սերմացուն,
Չմոռացան նույնիսկ շանը,
Տարան պոչի սև նշանը...
Խճաքարերի սերմացուն,
Չմոռացան նույնիսկ շանը,
Տարան պոչի սև նշանը...
Նշանն էլ է՞ր պետք գողերին
Գոնե նշանը թողնեին:
Գոնե նշանը թողնեին:
Հենց լուսաբացը հնչում է՝
Ոտի վրա է մրջյունը:
Ոտի վրա է մրջյունը:
Գիտի, երբ է ելնում քնից,
Գիտի, երբ է ելնում բնից,
Գիտի, թե երբ ուր է գնում,
Գիտի՝ ինչ է պակաս բնում,
Գիտի, թե որ դաշտից բերրի
Շալակն առած ինչ կբերի,
Ուր կդնի, կմշակի՝
Ըստ մրջնային իր ճաշակի...
Գիտի, երբ է ելնում քնից,
Գիտի, երբ է ելնում բնից,
Գիտի, թե երբ ուր է գնում,
Գիտի՝ ինչ է պակաս բնում...
Գիտի, երբ է ելնում բնից,
Գիտի, թե երբ ուր է գնում,
Գիտի՝ ինչ է պակաս բնում,
Գիտի, թե որ դաշտից բերրի
Շալակն առած ինչ կբերի,
Ուր կդնի, կմշակի՝
Ըստ մրջնային իր ճաշակի...
Գիտի, երբ է ելնում քնից,
Գիտի, երբ է ելնում բնից,
Գիտի, թե երբ ուր է գնում,
Գիտի՝ ինչ է պակաս բնում...
Գիտի, թե ինչ է պետք պապին,
Գիտի, թե ինչ է պետք տատին,
Գիտի՝ ինչով պիտի գերի
Ցեղակիցներին հարգելի,
Երբ որ փակեն դռները տան
Ու վայելեն երանությամբ
Մեկիկ-մեկիկ կուտակածը,
Ձմռան համար ամբարածը...
Գիտի, թե ինչ է պետք պապին,
Գիտի, թե ինչ է պետք տատին,
Գիտի՝ ինչով պիտի գերի
Ցեղակիցներին հարգելի...
Գիտի, թե ինչ է պետք տատին,
Գիտի՝ ինչով պիտի գերի
Ցեղակիցներին հարգելի,
Երբ որ փակեն դռները տան
Ու վայելեն երանությամբ
Մեկիկ-մեկիկ կուտակածը,
Ձմռան համար ամբարածը...
Գիտի, թե ինչ է պետք պապին,
Գիտի, թե ինչ է պետք տատին,
Գիտի՝ ինչով պիտի գերի
Ցեղակիցներին հարգելի...
Հենց լուսաբացը հնչում է՝
Ոտի վրա է մրջյունը:
Ոտի վրա է մրջյունը:
Ի՜նչ էլ լինի, դու քեզ ասա՝
Քեֆ անողին՝ քեֆ չի պակսի:
Քանի՜ դժվար օրի հասար՝
Քեֆ անողին՝ քեֆ չի պակսի:
Ճիշտը սա՜ է, մեկելը հե՜չ,
Թեկուզ Աստծո դուռը հասիր,
Հազար հոգս ու փորձանքի մեջ
Քեֆ անողին՝ քեֆ չի պակսի:
Քեֆ անողին՝ քեֆ չի պակսի:
Քանի՜ դժվար օրի հասար՝
Քեֆ անողին՝ քեֆ չի պակսի:
Ճիշտը սա՜ է, մեկելը հե՜չ,
Թեկուզ Աստծո դուռը հասիր,
Հազար հոգս ու փորձանքի մեջ
Քեֆ անողին՝ քեֆ չի պակսի:
Ջուրը ջուր է, դեմը փակիր,
Էլի մի նոր ելք կգտնի:
Գլխին քար ու քարափ թափիր՝
Երգելու մի երգ կգտնի:
Դուրս կհորդա արևերես,
Թե կարող ես ետքից հասիր,
Նա էլ գիտի ինձ ու քեզ պես՝
Քեֆ անողին՝ քեֆ չի պակսի:
Էլի մի նոր ելք կգտնի:
Գլխին քար ու քարափ թափիր՝
Երգելու մի երգ կգտնի:
Դուրս կհորդա արևերես,
Թե կարող ես ետքից հասիր,
Նա էլ գիտի ինձ ու քեզ պես՝
Քեֆ անողին՝ քեֆ չի պակսի:
Բախտը քանի՜ ձևեր փոխեց,
Քանի՜ տեսքով ելավ քո դեմ,
Ճամփադ շեղեց ու ձախողեց,
Թվաց, թե հաղթել է արդեն:
Բայց կանգնեցիր դու հաստատուն,
Ծունկի չեկար, խե՜ղճ եմ՝ չասիր,
Հիշելով խոսքը իմաստուն՝
Քեֆ անողին՝ քեֆ չի պակսի:
Քանի՜ տեսքով ելավ քո դեմ,
Ճամփադ շեղեց ու ձախողեց,
Թվաց, թե հաղթել է արդեն:
Բայց կանգնեցիր դու հաստատուն,
Ծունկի չեկար, խե՜ղճ եմ՝ չասիր,
Հիշելով խոսքը իմաստուն՝
Քեֆ անողին՝ քեֆ չի պակսի:
Ինչ էլ լինի, դու քեզ ասա՝
Քեֆ անողին՝ քեֆ չի պակսի:
Քանի՜ դժվար օրի հասար,
Քեֆ անողին՝ քեֆ չի պակսի...
Քեֆ անողին՝ քեֆ չի պակսի:
Քանի՜ դժվար օրի հասար,
Քեֆ անողին՝ քեֆ չի պակսի...
Առվակն ասաց.
- Այ Թարթառ,
Ինձ էլ առ ու քեզ հետ տար,
Բայց ոչ մարգերը օտար...
- Այ Թարթառ,
Ինձ էլ առ ու քեզ հետ տար,
Բայց ոչ մարգերը օտար...
Կուզես քարոտ լանջով տար,
Կուզես ահեղ կիրճով տար,
Բայց ոչ հանդերը օտար...
Կուզես ահեղ կիրճով տար,
Բայց ոչ հանդերը օտար...
Կուզես ձորում կուտակված
Ավազով ու խիճով տար:
Ավազով ու խիճով տար:
Տար ինձ՝ ուր կկամենաս,
Տար ինձ՝ ինչքան կամենաս,
Տար ինձ, տար,
Տար ինձ, տար,
Բայց ոչ մարգերը օտար,
Բայց ոչ հանդերը օտար,
Տար ինձ, տար,
Տար ինձ, տար...
Տար ինձ՝ ինչքան կամենաս,
Տար ինձ, տար,
Տար ինձ, տար,
Բայց ոչ մարգերը օտար,
Բայց ոչ հանդերը օտար,
Տար ինձ, տար,
Տար ինձ, տար...
Հասկացա՞ր ինձ, այ Թարթառ:
Եթե մարդը չլիներ՝ մթերք չէր լինի:
Եթե մթերք չլիներ՝ մառան չէր լինի:
Եթե մթերք չլիներ՝ մառան չէր լինի:
Եթե մառան չլիներ՝ մուկը չէր լինի,
Եթե մուկը չլիներ՝ կատու չէր լինի:
Եթե մուկը չլիներ՝ կատու չէր լինի:
Եթե կատու չլիներ՝ մթերք չէր մնա,
Եթե մթերք չմնար՝ մարդ կմահանար...
Եթե մթերք չմնար՝ մարդ կմահանար...
Այս ինչ բան է, այս ինչ բան է,
Այս ինչ բան է, այ քեզ բա՜ն...
Երբվանի՞ց են մուկն ու կատուն
Եղել այսքան միաբան...
Այս ինչ բան է, այ քեզ բա՜ն...
Երբվանի՞ց են մուկն ու կատուն
Եղել այսքան միաբան...
Կեցցե՜ մուկը, կեցցե՜ կատուն,
Կեցցե՜ մառանը առատ,
Որովհետև մուկը՝ կատու,
Իսկ կատուն փրկում է մարդ:
Կեցցե՜ մառանը առատ,
Որովհետև մուկը՝ կատու,
Իսկ կատուն փրկում է մարդ:
Երեք փչակ, երեք բույն,
Երեք բնում՝ երեք բու:
Ամեն բնում՝ ձու, ձու, ձու,
Ամեն բնում՝ բու, բու, բու:
Առաջինում՝ բվաձու,
Երկրորդում էլ՝ բվաձու,
Երրորդի մեջ՝ բվաձու...
Երեք բնում՝ երեք բու:
Ամեն բնում՝ ձու, ձու, ձու,
Ամեն բնում՝ բու, բու, բու:
Առաջինում՝ բվաձու,
Երկրորդում էլ՝ բվաձու,
Երրորդի մեջ՝ բվաձու...
Չորորդը չկա՜:
Ի՜նչ երջանիկ բվերեն,
Ի՜նչ սիրունիկ ձվեր են,
Ձվից կելնեն ու կերգեն
Բվիկները բվերեն...
Ի՜նչ սիրունիկ ձվեր են,
Ձվից կելնեն ու կերգեն
Բվիկները բվերեն...
Նինջը ասաց՝ մտնեմ տուն,
Ինձ են մնում տանն արթուն
Հոգնած աչքեր ու մեջքեր,
Հոգնած ոտքեր ու ձեռքեր,
Հոգնած գլուխ, հոգնած միտք,
Հոգնած խաղեր, հոգնած գիրք...
Ինձ են մնում տանն արթուն
Հոգնած աչքեր ու մեջքեր,
Հոգնած ոտքեր ու ձեռքեր,
Հոգնած գլուխ, հոգնած միտք,
Հոգնած խաղեր, հոգնած գիրք...
Մարդ չմնաց էլ արթուն,
Բոլորի հետ մտան քուն
Հոգնած աչքեր ու մեջքեր,
Հոգնած ոտքեր ու ձեռքեր,
Հոգնած գլուխ, հոգնած միտք,
Հոգնած խաղեր, հոգնած միտք...
Բոլորի հետ մտան քուն
Հոգնած աչքեր ու մեջքեր,
Հոգնած ոտքեր ու ձեռքեր,
Հոգնած գլուխ, հոգնած միտք,
Հոգնած խաղեր, հոգնած միտք...
Նինջը լույսերը մարեց,
Մտավ տուն ու ծվարեց,
Եվ աստղերի տակ բարի
Քունը տարավ աշխարհի:
Մտավ տուն ու ծվարեց,
Եվ աստղերի տակ բարի
Քունը տարավ աշխարհի:
Ածան հավիկ, ածան հավիկ
Աստված պահի ճուտիկներիդ,
Մի այնպիսի ձու ածա, որ
Հերիքի մեզ ամբողջ մի օր.
Աստված պահի ճուտիկներիդ,
Մի այնպիսի ձու ածա, որ
Հերիքի մեզ ամբողջ մի օր.
Հուսիկն ուտի՝ չվերջանա,
Լուսիկն ուտի՝ չվերջանա,
Արան ուտի, Շարան ուտի,
Մարան ուտի՝ չվերջանա:
Լուսիկն ուտի՝ չվերջանա,
Արան ուտի, Շարան ուտի,
Մարան ուտի՝ չվերջանա:
Ածան հավիկ, ածան հավիկ
Աստված պահի ճուտիկներիդ
Մի այնպիսի ձու ածա, որ
Հերիքի մեզ ամբողջ մի օր.
Աստված պահի ճուտիկներիդ
Մի այնպիսի ձու ածա, որ
Հերիքի մեզ ամբողջ մի օր.
Հուսիկն ուտի՝ չվերջանա,
Լուսիկն ուտի՝ չվերջանա,
Արան ուտի, Շարան ուտի,
Մարան ուտի՝ չվերջանա,
Սաթիկն ուտի, Համիկն ուտի,
Հայրիկն ուտի, մայրիկն ուտի,
Պապիկն ուտի, տատիկն ուտի,
Ուտեմ ես էլ, ես էլ, ես էլ,
Ախ, ուտեմ ես էլ, դե ես էլ, ես էլ...
Լուսիկն ուտի՝ չվերջանա,
Արան ուտի, Շարան ուտի,
Մարան ուտի՝ չվերջանա,
Սաթիկն ուտի, Համիկն ուտի,
Հայրիկն ուտի, մայրիկն ուտի,
Պապիկն ուտի, տատիկն ուտի,
Ուտեմ ես էլ, ես էլ, ես էլ,
Ախ, ուտեմ ես էլ, դե ես էլ, ես էլ...
Ածան հավիկ, ածան հավիկ,
Աստված պահի ճուտիկներիդ
Մի այնպիսի ձու ածա, որ
Հերիքի մեզ ամբողջ մի օր.
Մայրիկն ուտի՝ չվերջանա,
Հայրիկն ուտի՝ չվերջանա,
Պապիկն ուտի՝ չվերջանա,
Տատիկն ուտի՝ չվերջանա...
Աստված պահի ճուտիկներիդ
Մի այնպիսի ձու ածա, որ
Հերիքի մեզ ամբողջ մի օր.
Մայրիկն ուտի՝ չվերջանա,
Հայրիկն ուտի՝ չվերջանա,
Պապիկն ուտի՝ չվերջանա,
Տատիկն ուտի՝ չվերջանա...
Ածան հավիկ, ածան հավիկ,
Աստված պահի ճուտիկներիդ,
Մի այնպիսի ձու ածա, որ
Հերիքի մեզ ամբողջ մի օր...
Ու թե հանկարծ մեր տուն հյուր գա
Նա էլ ուտի՝ չվերջանա:
Աստված պահի ճուտիկներիդ,
Մի այնպիսի ձու ածա, որ
Հերիքի մեզ ամբողջ մի օր...
Ու թե հանկարծ մեր տուն հյուր գա
Նա էլ ուտի՝ չվերջանա:
Հոպոպ, հոպոպ իմ բարի,
Թռի-գնա մեր սարից,
Տես, քանի աչք է նայում
Չնաշխարհիկ քո սանրին:
Թռի-գնա մեր սարից,
Տես, քանի աչք է նայում
Չնաշխարհիկ քո սանրին:
Սանր են ուզում փրչոտ կատուն,
Կով մայրիկը խանում-խաթուն,
Պահակ շունը մեր հին բակի,
Շան լակոտները պահակի...
Տես եկել են խոյը խուճուճ,
Մորը կորցրած գառը պուճուր,
Ուլիկները սևուկ այծի,
Գործից հոգնած իշուկն ու ձին...
Կով մայրիկը խանում-խաթուն,
Պահակ շունը մեր հին բակի,
Շան լակոտները պահակի...
Տես եկել են խոյը խուճուճ,
Մորը կորցրած գառը պուճուր,
Ուլիկները սևուկ այծի,
Գործից հոգնած իշուկն ու ձին...
Հոպոպ, հոպոպ իմ բարի,
Թռի-գնա մեր սարից,
Մեծ փորձանք է սպասվում
Չնաշխարհիկ քո սանրին.
Թռի-գնա մեր սարից,
Մեծ փորձանք է սպասվում
Չնաշխարհիկ քո սանրին.
Սանր են ուզում փրչոտ կատուն,
Կով մայրիկը խանում-խաթուն,
Պահակ շունը մեր հին բակի,
Շան լակոտները պահակի,
Սարից իջած խոյը խուճուճ,
Մորը կորցրաթ գառը պուճուր,
Ուլիկները սևուկ այծի,
Գործից հոգնած իշուկն ու ձին...
Կով մայրիկը խանում-խաթուն,
Պահակ շունը մեր հին բակի,
Շան լակոտները պահակի,
Սարից իջած խոյը խուճուճ,
Մորը կորցրաթ գառը պուճուր,
Ուլիկները սևուկ այծի,
Գործից հոգնած իշուկն ու ձին...
Հոպոպն ահից կծկվեց,
Թռավ-գնաց, փրկվեց։
Թռավ-գնաց, փրկվեց։
Ճուտն ընկավ կճուճի մեջ
Դողաց սիրտը ճուտի,
Կամ կերել է կճուճը ինձ,
Կամ հենց հիմա կուտի:
Դողաց սիրտը ճուտի,
Կամ կերել է կճուճը ինձ,
Կամ հենց հիմա կուտի:
Ճչաց ճուտը լեղապատառ.
- Ինձ մի ուտի, կճո՜ւճ:
Ես ի՞նչ եմ մե՜ծ փորիդ համար,
Ես դեռ շա՜տ եմ պուճուր...
- Ինձ մի ուտի, կճո՜ւճ:
Ես ի՞նչ եմ մե՜ծ փորիդ համար,
Ես դեռ շա՜տ եմ պուճուր...
Քրքջում է կճուճը ծեր,
Խրատելով ճուտին.
-Ա՜խ, դու անգե՜տ, լսվա՞ծ բան է
Կճուճը ճուտ ուտի...
Խրատելով ճուտին.
-Ա՜խ, դու անգե՜տ, լսվա՞ծ բան է
Կճուճը ճուտ ուտի...
Երևում է, թմբլիկ հիմար,
Որ քեզ դեռ չեն խաբել,
Դե շո՜ւտ փախիր, թե չէ հիմա
Բերանս կփակե՜ն...
Որ քեզ դեռ չեն խաբել,
Դե շո՜ւտ փախիր, թե չէ հիմա
Բերանս կփակե՜ն...
Հենց այդ պահին ինչ-որ մեկի
Գլխում մի միտք ծագեց,
Մեկն այդ եկավ և կճուճի
Բերանը պինդ փակեց:
Գլխում մի միտք ծագեց,
Մեկն այդ եկավ և կճուճի
Բերանը պինդ փակեց:
Մութով լցվեց կճուճը ծեր,
Լցվեց մութով ահեղ,
Կարծես մութի մեջ այդ հազար
Աղվես էին պահել:
Լցվեց մութով ահեղ,
Կարծես մութի մեջ այդ հազար
Աղվես էին պահել:
Հիշեց ճուտը կտուցը իր,
Հիշեց պապին տոկուն,
Զգաց հազա՜ր աքլորներ են
Արթնանում իր հոգում:
Հիշեց պապին տոկուն,
Զգաց հազա՜ր աքլորներ են
Արթնանում իր հոգում:
Ճուտը լարվե՜ց, լարվե՜ց, լարվե՜ց,
Կտցեց ահեղ մութին,
Կիսվեց կճուճը բերանփակ
Ու բաց թողեց ճուտին...
Կտցեց ահեղ մութին,
Կիսվեց կճուճը բերանփակ
Ու բաց թողեց ճուտին...
- Հով է, հով է, հով է, հով է,
- Հովը մարմա՞նդ է, թե՞ զով է:
- Հովը մարմա՞նդ է, թե՞ զով է:
- Զով է, զով է, զով է, զով է
- Զովը կապո՞ւյտ է, թե՞ մով է:
- Զովը կապո՞ւյտ է, թե՞ մով է:
- Մով է, մով է, մով է, մով է,
- Մովը լճա՞կ է, թե՞ ծով է:
- Մովը լճա՞կ է, թե՞ ծով է:
- Ծով է, ծով է, ծով է, ծով է,
- Ծովում գոմե՞շ է, թե՞ կով է:
- Ծովում գոմե՞շ է, թե՞ կով է:
- Գուցե գոմեշ, գուցե կով է,
- Գուցե լճակ, գուցե ծովէ,
- Գուցե կապույտ, գուցե մով է,
- Գուցե մարմանդ, գուցե զով է:
- Գուցե լճակ, գուցե ծովէ,
- Գուցե կապույտ, գուցե մով է,
- Գուցե մարմանդ, գուցե զով է:
- Զարմանալու կարիք չկա,
Բարկանալու առիթ չկա,
Ինձ այս հանգը, ինձ այս ռիթմը,
Ինձ այս ուրախ երգն է թովել:
Բարկանալու առիթ չկա,
Ինձ այս հանգը, ինձ այս ռիթմը,
Ինձ այս ուրախ երգն է թովել:
- Կով է, կով է, կով է, ծով է,
- Ծով է, ծով է, ծով է, մով է,
- Մով է, մով է, մով է, զով է,
- Կով է, մով է, զով է...
- Գուցե գոմեշ, գուցե կով է,
- Գուցե լճակ գուցե ծով է,
- Գուցե կապույտ, գուցե մով է,
- Գուցե մարմանդ, գուցե զով է,....
- Ծով է, ծով է, ծով է, մով է,
- Մով է, մով է, մով է, զով է,
- Կով է, մով է, զով է...
- Գուցե գոմեշ, գուցե կով է,
- Գուցե լճակ գուցե ծով է,
- Գուցե կապույտ, գուցե մով է,
- Գուցե մարմանդ, գուցե զով է,....
Մի ծաղրածու կրկեսում,
Ներկայացման ճիշտ կեսում,
Նստեց, նստեց, նստեց ու...
Ածեց մի շատ սիրուն ձու:
Ներկայացման ճիշտ կեսում,
Նստեց, նստեց, նստեց ու...
Ածեց մի շատ սիրուն ձու:
Ովքեր տեսան՝ հիացան,
Հիացան ու միաձայն
Գմբեթի տակ կրկեսի
Երգեցին երգ այսպիսի.
Հիացան ու միաձայն
Գմբեթի տակ կրկեսի
Երգեցին երգ այսպիսի.
«Ծաղ-ծաղ-ծաղրածու,
Ծաղրածուն ածել է ձու,
Ծաղրածուի ածած է,
ԾԱՂՐԱՁՈ՜Ւ Է, ԾԱՂՐԱՁՈ՜Ւ...
Ծաղրածուն ածել է ձու,
Ծաղրածուի ածած է,
ԾԱՂՐԱՁՈ՜Ւ Է, ԾԱՂՐԱՁՈ՜Ւ...
Թե թխսի տակ դնենք ձուն,
Ծաղրածուի ածած ձուն,
Գուցե դուրս գա, ո՜վ գիտի,
Մի պստլիկ ծաղրածու:
Ծաղրածուի ածած ձուն,
Գուցե դուրս գա, ո՜վ գիտի,
Մի պստլիկ ծաղրածու:
Կսպասենք, չենք ալարի,
Իսկապես չենք ալարի,
Երեք շաբաթ հետո մենք
Կասենք՝ ծնունդդ՝ բարի...
Իսկապես չենք ալարի,
Երեք շաբաթ հետո մենք
Կասենք՝ ծնունդդ՝ բարի...
Շատ լավ բալիկ կլինի,
Քիթը լոլիկ կլինի,
Բերանը՝ մ-ե-ե-ե՜-ծ, գլուխն էլ
Գունդ-կլորիկ կլինի...»:
Քիթը լոլիկ կլինի,
Բերանը՝ մ-ե-ե-ե՜-ծ, գլուխն էլ
Գունդ-կլորիկ կլինի...»:
Քշեց եկավ հարավ քամին,
հարավ քամին,
հարավ քամին:
Ձյուն ու ձմեռ տարավ քամին,
տարավ քամին,
տարավ քամին:
Որտեղ մռայլ ամպեր տեսավ՝
Բերեց երկինք արավ քամին,
Բերեց երկինք արավ քամին,
արավ քամին,
արավ քամին:
հարավ քամին,
հարավ քամին:
Ձյուն ու ձմեռ տարավ քամին,
տարավ քամին,
տարավ քամին:
Որտեղ մռայլ ամպեր տեսավ՝
Բերեց երկինք արավ քամին,
Բերեց երկինք արավ քամին,
արավ քամին,
արավ քամին:
Ամպը եկավ ամպին բախվեց,
ամպին բախվեց,
ամպին բախվեց:
Ամպը ճոճվեց ամպից կախվեց,
ամպից կախվեց,
ամպից կախվեց,
Եվ խնդմնդաց կիրճում պահված
Շանթ-որոտի ծարավ քամին,
Շանթ-որոտի ծարավ քամին:
ամպին բախվեց,
ամպին բախվեց:
Ամպը ճոճվեց ամպից կախվեց,
ամպից կախվեց,
ամպից կախվեց,
Եվ խնդմնդաց կիրճում պահված
Շանթ-որոտի ծարավ քամին,
Շանթ-որոտի ծարավ քամին:
Անձրև եկավ տաքուկ-տաքուկ
տաքուկ-տաքուկ,
տաքուկ-տաքուկ,
Թելիկ-մելիկ, մաքուր-մաքուր,
մաքուր-մաքուր,
մաքուր-մաքուր:
Հողը շնչեց և արթնացավ՝
Ուսին առած հարավ քամին,
հարավ քամին,
հարավ խամին,
Ուսին առած հարավ քամին:
տաքուկ-տաքուկ,
տաքուկ-տաքուկ,
Թելիկ-մելիկ, մաքուր-մաքուր,
մաքուր-մաքուր,
մաքուր-մաքուր:
Հողը շնչեց և արթնացավ՝
Ուսին առած հարավ քամին,
հարավ քամին,
հարավ խամին,
Ուսին առած հարավ քամին:
Այս աղմուկը անտառում՝
Տուկ-տուկ-տուկ,
Տուկ-տուկ-տուկ...
Երբեք էլ չի դադարում՝
Տուկ-տուկ-տուկ,
Տուկ-տուկ-տուկ...
Աղմուկից այդ օգտակար
Գոհ է մի ողջ լեռնաշխարհ.
Գոհ է ծիտը, գոհ է բուն,
Գոհ են աղվեսն ու կկուն...
Տուկ-տուկ-տուկ,
Տուկ-տուկ-տուկ...
Երբեք էլ չի դադարում՝
Տուկ-տուկ-տուկ,
Տուկ-տուկ-տուկ...
Աղմուկից այդ օգտակար
Գոհ է մի ողջ լեռնաշխարհ.
Գոհ է ծիտը, գոհ է բուն,
Գոհ են աղվեսն ու կկուն...
Փայտփորիկն է, օրն ի բուն՝
Տուկ-տուկ-տուկ,
Տուկ-տուկ-տուկ...
Բուժում ծառ ու ծառաբուն՝
Տուկ-տուկ-տուկ,
Տուկ-տուկ-տուկ...
Գոհ են սկյուռ ու ոզնի,
Գոհ է եղնիկը ազնիվ,
Գոհ են թիթեռ ու բզեզ,
Գոհ են ովքեր որ ասես...
Տուկ-տուկ-տուկ,
Տուկ-տուկ-տուկ...
Բուժում ծառ ու ծառաբուն՝
Տուկ-տուկ-տուկ,
Տուկ-տուկ-տուկ...
Գոհ են սկյուռ ու ոզնի,
Գոհ է եղնիկը ազնիվ,
Գոհ են թիթեռ ու բզեզ,
Գոհ են ովքեր որ ասես...
Ով ծանոթ է այդ երգին՝
Կացին չի առնի ձեռքն իր,
Չէ՞ որ ամոթ է կտրել
Ծառն այն, որ հավքն է փրկել:
Կացին չի առնի ձեռքն իր,
Չէ՞ որ ամոթ է կտրել
Ծառն այն, որ հավքն է փրկել:
Աղմուկից այդ օգտակար՝
Գոհ է մի ողջ լեռնաշխարհ.
Գոհ է ծիտը, գոհ է բուն,
Գոհ են աղվեսն ու կկուն,
Գոհ են սկյուռ ու ոզնի,
Գոհ է եղնիկը ազնիվ,
Գոհ են թիթեռ ու բզեզ,
Գոհ են ովքեր որ ասես.
Տուկ-տուկ-տուկ,
Տուկ-տուկ-տուկ...
Գոհ է մի ողջ լեռնաշխարհ.
Գոհ է ծիտը, գոհ է բուն,
Գոհ են աղվեսն ու կկուն,
Գոհ են սկյուռ ու ոզնի,
Գոհ է եղնիկը ազնիվ,
Գոհ են թիթեռ ու բզեզ,
Գոհ են ովքեր որ ասես.
Տուկ-տուկ-տուկ,
Տուկ-տուկ-տուկ...
Չիմ-չիրիմ, չիմ-չիրիմ, չիմ,
Ծիլի-ծիլի, ծիլի-ծիլի,
Չիմ-չիրիմ, չիմ-չիրիմ, չիմ,
Ծիլի-ծիլի, ծիլի-ծիլի...
Ծիլի-ծիլի, ծիլի-ծիլի,
Չիմ-չիրիմ, չիմ-չիրիմ, չիմ,
Ծիլի-ծիլի, ծիլի-ծիլի...
Ինչ իմանաս, թե որտեղից մի փոքրիկ թռչուն,
Թռավ եկավ ու ծվարեց այգուս կանաչում, կանաչում,
Հեյ ջան:
Երգեց ուրախ, երգեց զվարթ ու երգը նրա
Ճախրեց, գնաց ու պտտվեց աշխարհի վրա:
Թռավ եկավ ու ծվարեց այգուս կանաչում, կանաչում,
Հեյ ջան:
Երգեց ուրախ, երգեց զվարթ ու երգը նրա
Ճախրեց, գնաց ու պտտվեց աշխարհի վրա:
Ծիլի-ծիլի, ծիլի-ծիլի,
Ծիլի-ծիվ, ծիլի-ծիվ,
Ծիլի-ծիլի, ծիլի-ծիլի,
Ծիլի-ծիվ, ծիլի-ծիվ:
Ծիլի-ծիվ, ծիլի-ծիվ,
Ծիլի-ծիլի, ծիլի-ծիլի,
Ծիլի-ծիվ, ծիլի-ծիվ:
Չիմ-չիրիմ, չիմ-չիրիմ չիմ,
Ծիլի-ծիլի, ծիլի-ծիլի,
Չիմ-չիրիմ, չիմ-չիրիմ, չիմ,
Ծիլի-ծիլի, ծիլի-ծիլի...
Ծիլի-ծիլի, ծիլի-ծիլի,
Չիմ-չիրիմ, չիմ-չիրիմ, չիմ,
Ծիլի-ծիլի, ծիլի-ծիլի...
Ինչ էր ուզում երգն այդ ասել, գուցե թե ոչինչ,
Բայց արև էր երկրի վրա ու երկինքն էր ջինջ, շատ ջինջ,
Հեյ ջան:
Երգեց ուրախ, երգեց զվարթ ու երգը նրա
Ճախրեց գնաց ու պտտվեց աշխարհի վրա...
Բայց արև էր երկրի վրա ու երկինքն էր ջինջ, շատ ջինջ,
Հեյ ջան:
Երգեց ուրախ, երգեց զվարթ ու երգը նրա
Ճախրեց գնաց ու պտտվեց աշխարհի վրա...
Չիմ-չիրիմ, չիմ-չիրիմ, չիմ
Ծիլի-ծիլի, ծիլի-ծիլի,
Ծիվ-ծիվ...
Ծիլի-ծիլի, ծիլի-ծիլի,
Ծիվ-ծիվ...
Լույսը հոգնեց,
Լույսը դանդաղ բարձրացավ երկինք,
Շուտով երկինքը կծաղկի աստղերով հակինթ:
Բարի գիշեր՝ ծլվլացին հավքերը անքեն,
Դու էլ քնիր,
Փոքրիկ իմ լավ,
Գիշեր է արդեն...
Լույսը դանդաղ բարձրացավ երկինք,
Շուտով երկինքը կծաղկի աստղերով հակինթ:
Բարի գիշեր՝ ծլվլացին հավքերը անքեն,
Դու էլ քնիր,
Փոքրիկ իմ լավ,
Գիշեր է արդեն...
Հողմն է քնել,
Հովն է քնել լանջերին սարի,
Քո շատ սիրած հեքիաթներով, երգերով բարի:
Քեզ է ժպտում երկինքն ի վար քո աստղը արթուն,
Դու էլ քնիր,
Փոքրիկ իմ լավ,
Գիշեր է արդեն...
Հովն է քնել լանջերին սարի,
Քո շատ սիրած հեքիաթներով, երգերով բարի:
Քեզ է ժպտում երկինքն ի վար քո աստղը արթուն,
Դու էլ քնիր,
Փոքրիկ իմ լավ,
Գիշեր է արդեն...
Նոր արթնացող թիթեռնիկի
Ճախրի պես թեթև
Երազն է քո պահվել փափուկ ամպերի ետև,
Բարի գիշեր քո երազին, ճախրանք անարգել,
Դու էլ քնիր,
Փոքրիկ իմ լավ,
Գիշեր է արդեն...
Ճախրի պես թեթև
Երազն է քո պահվել փափուկ ամպերի ետև,
Բարի գիշեր քո երազին, ճախրանք անարգել,
Դու էլ քնիր,
Փոքրիկ իմ լավ,
Գիշեր է արդեն...
Մեր սև վառեկը երեկ
Երգեց ամբողջ մի ցերեկ,
Երգեց մինչև երեկո, օ, օ,
Կո-կո, կորո-կո,
Կո-կո, կորո-կո:
Կո-կո,
Կո-կո, կորո-կո...
Երգեց ամբողջ մի ցերեկ,
Երգեց մինչև երեկո, օ, օ,
Կո-կո, կորո-կո,
Կո-կո, կորո-կո:
Կո-կո,
Կո-կո, կորո-կո...
Ինչ էր եղել, իմացա,
Երբ տատիկը մտավ տուն
Ու ցույց տվեց ժպտալով, օ, օ,
Ափի ճերմակ ձուն,
Ափի ճերմակ ձուն:
Ձուն, ձուն,
Ափի ճերմակ ձուն:
Երբ տատիկը մտավ տուն
Ու ցույց տվեց ժպտալով, օ, օ,
Ափի ճերմակ ձուն,
Ափի ճերմակ ձուն:
Ձուն, ձուն,
Ափի ճերմակ ձուն:
Այ թե ինչու էր երգով
Շրջում վառեկը բակով
Առավոտից երեկո, օ, օ,
Կո-կո, կորո-կո,
Կո-կո, կորո-կո,
Կո-կո, կորո-կո,
Կո-կո,
Կո-կո, կորո-կո...
Շրջում վառեկը բակով
Առավոտից երեկո, օ, օ,
Կո-կո, կորո-կո,
Կո-կո, կորո-կո,
Կո-կո, կորո-կո,
Կո-կո,
Կո-կո, կորո-կո...
Շոգից շշմած սարալանջին
Երբ հայտնվեց հովն առաջին, հովն առաջին,
Շարժվեց թեթև ալիքն օդի,
Մեջքը թեքվեց շիկախոտի, շիկախոտի:
Երբ հայտնվեց հովն առաջին, հովն առաջին,
Շարժվեց թեթև ալիքն օդի,
Մեջքը թեքվեց շիկախոտի, շիկախոտի:
Հովիկ, հովիկ, հովիկ, հովիկ,
Մեզ մոտ եկար կապույտ ծովից, կապույտ ծովից,
Մոր ձեռքի պես՝ նուրբ ու թովիչ, նուրբ ու թովիչ,
Հովիկ, հովիկ, հովիկ, հովիկ...
Մեզ մոտ եկար կապույտ ծովից, կապույտ ծովից,
Մոր ձեռքի պես՝ նուրբ ու թովիչ, նուրբ ու թովիչ,
Հովիկ, հովիկ, հովիկ, հովիկ...
Սարը շնչեց, քարը շնչեց,
Մեծ անտառում ծառը շնչեց, ծառը շնչեց,
Ծիտը թռավ ծիտիկի մոտ
Գովերգելու դաշտ ու արոտ, դաշտ ու արոտ:
Մեծ անտառում ծառը շնչեց, ծառը շնչեց,
Ծիտը թռավ ծիտիկի մոտ
Գովերգելու դաշտ ու արոտ, դաշտ ու արոտ:
Հովիկ, հովիկ, հովիկ, հովիկ,
Մեզ մոտ եկար կապույտ ծովից, կապույտ ծովից,
Մոր ձեռքի պես՝ նուրբ ու թովիչ, նուրբ ու թովիչ,
Հովիկ, հովիկ, հովիկ, հովիկ...
Մեզ մոտ եկար կապույտ ծովից, կապույտ ծովից,
Մոր ձեռքի պես՝ նուրբ ու թովիչ, նուրբ ու թովիչ,
Հովիկ, հովիկ, հովիկ, հովիկ...
Շոգից շշմած սարալանջին
Եկեք սանձենք հովն առաջին, հովն առաջին
Ու սլանանք խենթ ու խելառ
Լեռներն ի վեր, դաշտերն ի վար:
Եկեք սանձենք հովն առաջին, հովն առաջին
Ու սլանանք խենթ ու խելառ
Լեռներն ի վեր, դաշտերն ի վար:
Հովիկ, հովիկ, հովիկ, հովիկ,
Մեզ մոտ եկար կապույտ ծովից, կապույտ ծովից,
Մոր ձեռքի պես՝ նուրբ ու թովիչ, նուրբ ու թովիչ,
Հովիկ, հովիկ, հովիկ, հովիկ...
Մեզ մոտ եկար կապույտ ծովից, կապույտ ծովից,
Մոր ձեռքի պես՝ նուրբ ու թովիչ, նուրբ ու թովիչ,
Հովիկ, հովիկ, հովիկ, հովիկ...
Խուտուտն եկավ, խուտուտն եկավ
Մանրիկ-մանրիկ ու անտես:
Քրքիջ բերող նրա ձեռքից
Ո՞նց ազատվեմ հիմա ես:
Մանրիկ-մանրիկ ու անտես:
Քրքիջ բերող նրա ձեռքից
Ո՞նց ազատվեմ հիմա ես:
Խուտուտ-մուտուտ, ծիծաղի կուտ,
Թևիս տակից դուրս գնա:
Թե չէ՝ հիմա, թե չէ՝ հիմա...
Կորիր, թե չէ՝ հենց հիմա...
Հա-հա-հա, հի-հի-հի,
Հա-հա-հա, հի-հի-հի,
Հա-հա-հա-հա-հա, հի-հի-հի-հի-հի...
Թևիս տակից դուրս գնա:
Թե չէ՝ հիմա, թե չէ՝ հիմա...
Կորիր, թե չէ՝ հենց հիմա...
Հա-հա-հա, հի-հի-հի,
Հա-հա-հա, հի-հի-հի,
Հա-հա-հա-հա-հա, հի-հի-հի-հի-հի...
Խուտուտ աջից, խուտուտ ձախից,
Չի նվազում նա բնավ:
Ոչ թողնում է նստել հանգիստ,
Ոչ վեր կենալ ու գնալ...
Չի նվազում նա բնավ:
Ոչ թողնում է նստել հանգիստ,
Ոչ վեր կենալ ու գնալ...
Խուտուտ-մուտուտ, ծիծաղի կուտ,
Թևիս տակից դուրս գնա:
Թե չէ՝ հիմա, թե չէ՝ հիմա...
Կորիր, թե չէ՝ հենց հիմա...
Հա-հա-հա, հի-հի-հի,
Հա-հա-հա, հի-հի-հի,
Հա-հա-հա-հա-հա, հի-հի-հի-հի-հի...
Թևիս տակից դուրս գնա:
Թե չէ՝ հիմա, թե չէ՝ հիմա...
Կորիր, թե չէ՝ հենց հիմա...
Հա-հա-հա, հի-հի-հի,
Հա-հա-հա, հի-հի-հի,
Հա-հա-հա-հա-հա, հի-հի-հի-հի-հի...
Հնար չկա ու ճար չկա,
Էլ չեմ կարող դիմանալ:
Քրքջումեն ահա ինձ հետ
Երկինք արև տուն ու ծառ...
Էլ չեմ կարող դիմանալ:
Քրքջումեն ահա ինձ հետ
Երկինք արև տուն ու ծառ...
Խուտուտ-մուտուտ, ծիծաղի կուտ,
Թևիս տակից դուրս գնա:
Թե չէ՝ հիմա, թե չէ՝ հիմա...
Կորիր, թե չէ՝ հենց հիմա...
Հա-հա-հա, հի-հի-հի,
Հա-հա-հա, հի-հի-հի,
Հա-հա-հա-հա-հա, հի-հի-հի-հի-հի...
Թևիս տակից դուրս գնա:
Թե չէ՝ հիմա, թե չէ՝ հիմա...
Կորիր, թե չէ՝ հենց հիմա...
Հա-հա-հա, հի-հի-հի,
Հա-հա-հա, հի-հի-հի,
Հա-հա-հա-հա-հա, հի-հի-հի-հի-հի...
Ավելն ասաց ավելին՝
Չփափագես ավելին,
Քանի սենյակ էլ մաքրես՝
Չես հասնի ցախավելին:
Չփափագես ավելին,
Քանի սենյակ էլ մաքրես՝
Չես հասնի ցախավելին:
Ջու, ջու, ջու, ջու, ջու, ջու,
Զուր եք այդտեղ քջուջում,
Եկեք ինձնից ստացեք
Ընտիր ցորեն ու ջինջ ջուր:
Զուր եք այդտեղ քջուջում,
Եկեք ինձնից ստացեք
Ընտիր ցորեն ու ջինջ ջուր:
Շահը շահին ասաց՝ շահ,
Կլինի՞ շահը անշահ:
Շահը՝ անշա՞հ, շահն ասաց,
Թե անշահ է՝ էլ ի՞նչ շահ:
Կլինի՞ շահը անշահ:
Շահը՝ անշա՞հ, շահն ասաց,
Թե անշահ է՝ էլ ի՞նչ շահ:
Քանի՞ նուռ կա մի բռան մեջ,
Քանի՞ հատիկ՝ մի նռան մեջ,
Քանի՞ հատիկ՝ ճաքած նռան,
Ճաքած նռան բաց դռան մեջ:
Քանի՞ հատիկ՝ մի նռան մեջ,
Քանի՞ հատիկ՝ ճաքած նռան,
Ճաքած նռան բաց դռան մեջ:
Համով, համով, համով, համով,
Համով ծամոն ունի Համոն,
Համով ծամոն ծախող Համոն
Իր ծամոնն է ծամում համով:
Համով ծամոն ունի Համոն,
Համով ծամոն ծախող Համոն
Իր ծամոնն է ծամում համով:
Կատուն գնաց կաթնատուն,
Ասաց՝ այ լավ կատվատուն,
Ամոթ էլ է, չգիտեմ
Ո՞վ է շռայլ կաթնատուն:
Ասաց՝ այ լավ կատվատուն,
Ամոթ էլ է, չգիտեմ
Ո՞վ է շռայլ կաթնատուն:
Գնել, նել, այ նել,
Հեշտ չէ հիմա գիրք գնել,
Գնա ու տես խանութում
Ի՜նչ գրքեր են, ի՜նչ գներ:
Հեշտ չէ հիմա գիրք գնել,
Գնա ու տես խանութում
Ի՜նչ գրքեր են, ի՜նչ գներ:
Լավաշն ասաց լավաշին՝
Հրավիրված եմ խաշի,
Կուզե՞ս դու էլ եկ գնանք,
Կարծումեմ շատ չի քաշի:
Հրավիրված եմ խաշի,
Կուզե՞ս դու էլ եկ գնանք,
Կարծումեմ շատ չի քաշի:
Գնացին բայց ետ չեկան
Լավաշները այն խաշից...
Լավաշները այն խաշից...
ԽԵԼՈՔՆ ՈՒ ՀԻՄԱՐԸ
Երկու ախպեր են լինում, մինը խելոք, մյուսը հիմար։ Խելոք ախպերը միշտ բանեցնում ու չարչարում է հիմարին։ Էնքան չարչարում է, որ հիմարը հուսահատվում է, մի օր էլ կանգնում է, թե՝
— Ախպեր, էլ չեմ ուզում քեզ հետ կենամ, բաժանվում եմ. իմ բաժինը տուր, գնամ ջոկ ապրեմ։
— Լա՛վ,— ասում է խելոքը.— էսօր էլ դու ապրանքը ջուրը տար, ես կերը տամ. երբ ջրից բերես, ո՛ր ապրանքը գոմը մտնի, ինձ, որը դուրս մնա՝ քեզ։
Ժամանակն էլ լինում է ձմեռ։
Հիմարը համաձայնում է։ Ապրանքը ջուրն է տանում ետ բերում։ Ձմեովա ցուրտ օր, մրսած անասուններ, հենց տաք գոմի դուռն են հասնում թե չէ՝ իրար ետևից ներս են թափում։ Դռանը մնում է մի հիվանդ քոսոտ մոզի՝ գերաններին քոր անելիս։ Էն է մնում հիմարին։
Էս թիմարը թոկը վիզն է կապում, իր մոզին տանում ծախելու։
— Ա՛ մոզի, արի, հե՜յ,— կանչելով գնում է։
Մի հին ավերակի մոտից անցնելիս էլ որ ձեն է տալի՝ ա՛ մոզի, արի, հեյ... ավերակի արձագանքը կրկնում է.
— Հե՜յ... հիմարը կանգնում է։
— Ինձ հետ ես խոսում, հա՞...
Ավերակը ձայն է տալիս.
— Հա՜...
— Մոզին ուզում ե՞ս։
— Ե՜ս...
— Քա՞նի մանեթ կտաս։
— Տա՜ս...
— Հիմի կտա՞ս, թե չէ։
— Չէ՜...
— Դե էգուց կգամ, որտեղից որ է՝ ճարի՜։
— Արի՜...
Հիմարը համաձայնում է ու մոզին ծախված համարելով՝ ավերակի դռանը կապում է, շվշվացնելով վերադառնում տուն։
Մյուս օրը առավոտը վաղ վեր է կենում գնում փողերն առնելու։ Դու մի՛ ասիլ՝ գիշերը գայլերը մոզին կերել են։ Գնում է տեսնում՝ ոսկորները դես ու դեն ցրված ավերակի առջև։
— Հը՜,— ասում է,— մորթել ես կերել, հա՜։
— Հա՜...
— Չաղ է՞ր, թե չէ։
— Չէ՜։
Հիմարը էստեղ վախենում է, կարծում է ավերակի մտքումը կա, որ իր փողը չտա։
— Էդ իմ բանը չի,— ասում է,— առել ես պրծել, ես իմ փողի տերն եմ, բեր իմ փողը՝ տասը մանեթ դեղին ոսկի՜...
— Սկի՜ ...
Էս էլ որ լսում է հիմարը, բարկանում է, ձեռի փետը ետ է տանում, տուր թե կտաս, ավերակի խարխուլ պատերին։ Մին, երկու զարկում է. պատերից մի քանի քար են վեր ընկնում։ Դու մի ասիլ՝ հնուց էդ պատում գանձ է եղել պահած։ Քարերը որ վեր են ընկնում՝ ոսկին թափում է հանկարծ առաջը՝ լցվում։
— Այ էդպես... բայց էսքանն ի՞նչ եմ անում, տասը մանեթ ես պարտ, իմ տասը մանեթը տուր, մնացածը քու փողն է, ընչի՞ս է պետք...
Մի ոսկի է վերցնում, գալի տուն։
— Հը՜, մոզիդ ծախեցի՞ր,— ծիծաղելով հարցնում է խելոք ախպերը։
— Ծախեցի։
— Ո՞ւմ վրա։
— Ավերակի։
— Հետո, փող տվա՞վ։
— Իհարկե տվավ։ Դեռ չէր ուզում տա, ամա ձեռիս փետովը որ մի քանի հասցրի, ինչ ուներ՝ առաջիս փռեց։ Իմ տասը մանեթը վեր կալա, մնացածն իրենն էր, հենց թողեցի էնպես փռված։
Ասում է ու ոսկին հանում ցույց տալիս։
— Էդ ո՞րտեղ է,— աչքերը չորս է անում խելոք ախպերը։
— է´հ, ցույց չեմ տալ, դու աչքածակ ես, էնքան կհավաքես, շալակս կտաս, որ մեջքս կկոտրի։
Խելոքը երդվում է, որ մենակ ինքը կշալակի, միայն թե տեղը ցույց տա։
— Բեր,— ասում է,— ձեռինդ էլ ինձ տուր, մնացածի տեղն էլ ցույց տուր, որ ես տեսնեմ տկլոր ես, քեզ համար նոր շորեր առնեմ։
Հիմարը նոր շորերի անունը որ լսում է՝ ձեռինն էլ է տալիս ախպորը, տանում է մնացածի տեղն էլ ցույց տալի։ Խելոքը ոսկին հավաքում է, բերում տուն, հարստանում, բայց ախպոր համար նոր շորեր չի առնում։
Էս հիմարը ասում է, ասում է, որ տեսնում է չի լինում, գնում է դատավորի մոտ գանգատ։
— Պարոն դատավոր,— ասում է,— ես մի մոզի ունեի, տարա ավերակի վրա ծախեցի...
— Հերիք է, հերիք,— ընդհատում է դատավորը.— էս հիմարը ո՞րտեղից եկավ, ո՜նց թե մոզին ավերակի վրա ծախեցի...— վրեն ծիծաղում է ու դուրս անում։
Գնում է ուրիշներին գանգատվում, նրանք էլ էն վրեն ծիծաղում։
Ու ասում են, մինչև էսօր էլ խեղճ հիմարը կիսամերկ ման է գալի, պատահողին գանգատվում, բայց ոչ ոք չի հավատում, ամենքն էլ ծիծաղում են վրեն, իսկ խելոք ախպերն էլ ծիծաղում է ամենքի հետ։
ԱՆԽԵԼՔ ՀԻՄԱՐԸ
Ժամանակով մի աղքատ մարդ կար. որքան աշխատում էր, որքան չարչարվում էր, դարձյալ միևնույն աղքատն էր մնում։
Հուսահատված մի օր նա վեր կացավ, թե՝ պետք է գնամ գտնեմ աստծուն, տեսնեմ ես երբ պետք է պրծնեմ այս աղքատությունից ու ինձ համար մի բան խնդրեմ։
Ճանապարհին մի գայլ պատահեց.
— Առաջ բարի, մարդ-ախպեր, ո՞ւր ես գնում,— հարցրեց գայլը։
«Գնում եմ աստծու մոտ,— պատասխանեց աղքատը,— դարդ ունեմ ասելու»։
— Դե որ գնաս աստծու մոտ,— խնդրեց գայլը,— ասա մի սոված գայլ կա, գիշեր-ցերեկ ման է գալիս սար ու ձոր, ուտելու բան չի գտնում, ասա՛ մինչև ե՞րբ պետք է սոված մնա. որ ստեղծել ես՝ ինչո՞ւ չես կերակուր հասցնում։
«Լա՛վ»,— ասաց մարդն ու շարունակեց ճանապարհը։ Շատ գնաց թե քիչ, պատահեց մի սիրուն սոջկա։
— Ո՞ւր ես գնում, ախպեր,— հարցրեց աղջիկը։
«Գնում եմ աստծու մոտ»։
— Երբ որ աստծուն տեսնես,— աղաչեց սիրուն աղջիկը,— ասա այսպիսի մի աղջիկ կա՝ ջահել, առողջ, հարուստ, բայց չի կարողանում ուրախանալ, բախտավոր զգալ իրան, ի՞նչ պիտի լինի նրա ճարը։
«Կասեմ»,— խոստացավ ճամփորդն ու գնաց, պատահեց մի ծառի, որ թեև ջրափին էր կանգնած, բայց չոր էր։
— Ո՞ւր ես գնում, ա՛յ ճամփորդ,— հարցրեց չոր ծառը։ «Գնում եմ աստծու մոտ»։
— Դե կանգնի՛ր, մի երկու խոսք էլ ես ապսպրեմ,— խնդրեց չոր ծառը,— աստծուն, կասես, այս ի՞նչ բան է, բուսել եմ այս պարզ ջրի ափին, բայց ամառ-ձմեռ չոր եմ մնում, ե՞րբ պետք է ես էլ կանաչեմ։
Այս էլ լսեց աղքատն ու շարունակեց ճանապարհը։
Այնքան գնաց մինչև, գտավ աստծուն։ Մի բարձր ժայռի տակ, մեջքը ժայռին դեմ տված, ալևոր մարդու կերպարանքով նստած էր աստվածը։
«Բարի օր»,— ասաց աղքատն ու կանգնեց աստծու առաջին։
— Բարով եկար,— պատասխանեց աստված,— ի՞նչ ես ուզում։
«Էն եմ ուզում, որ ամեն մարդի էլ հավասար աչքով մտիկ անես, մեկին ավար չանես, մյուսին խավար, ես այնքան եմ տանջվում, աշխատում եմ, էլ չեմ կարողանում կուշտ փորով հաց գտնեմ, իսկ շատերը, որ իմ կեսի չափ էլ չեն աշխատում, հարուստ ու հանգիստ ապրում են»։
— Դե գնա, հիմի կհարստանաս, քո բախտը տվեցի, գնա վայելի՛ր,-ասաց աստված։
«Էլ բան ունեմ ասելու, տե՛ր»,— ասաց աղքատն ու պատմեց սոված գայլի, սիրուն աղջկա ու չոր ծառի ապսպրանքը։
Աստված բոլորի պատասխանը տվեց, և աղքատը շնորհակալություն արավ ու հեռացավ։
Վերադարձին պատահեց չոր ծառին։
— Ինձ համար ի՞նչ ասաց աստված — հարցրեց չոր ծառը։ «Ասաց, քո տակին ոսկի կա. մինչև այդ ոսկին չհանեն, որ արմատներդ հողին հասնի, դու չես կանաչիլ»,— պատմեց մարդը։
— Էլ ո՞ւր ես գնում, արի՛ ոսկին հանիր էլի, համ քեզ օգուտ կլինի, համ ինձ, դու կհարստանաս, ես էլ կկանաչեմ։
«Չէ՛, ես ժամանակ չունեմ, շտապում եմ,— պատասխանեց աղքատը,— աստված ինձ բախտ տվեց, ես շուտով պետք է գնամ իմ բախտը գտնեմ, վայելեմ»,— ասաց ու գնաց։
Հետո սիրուն աղջիկը պատահեց ու ճամփորդի առաջը կտրեց.
— Ի՞նչ լուր բերիր ինձ համար։
«Աստված ասաց՝ դու պիտի քեզ համար մի մտերիմ կյանքի ընկեր գտնես, այն ժամանակ էլ տխուր չես լինիլ, ուրախ ու երջանիկ կլինես»։
— Դե որ այդպես է, արի՛ դու եղիր իմ կյանքի մտերիմ ընկերը,— թախանձեց աղջիկը ճամփորդին։
«Չէ՛, ես քեզ ընկերակցելու ժամանակ չունեմ, աստված ինձ բախտ է տվել, պետք է գնամ իմ բախտը գտնեմ, վայելեմ»,— ասաց աղքատն ու հեռացավ։
Ճանապարհին սպասում էր սոված գայլը, հեռվից հենց որ տեսավ ճամփորդին, վազեց առաջը կտրեց։
— Հը, աստված ի՞նչ ասաց։
«Ախպեր, աստծու մոտ գնալիս քեզանից հետո մի սիրուն աղջիկ ու մի չոր ծառ էլ պատահեցին, աղջիկն ապսպրեց, թե ինչու ինքը չի կարողանում ուրախանալ, ծառն էլ թե՝ ինչո՞ւ է գարուն, ամառ չոր։ Աստծուն պատմեցի, ասաց՝ աղջկանն ասա իրան համար մի կյանքի ընկեր գտնի՝ կբախտավորվի, ծառին էլ ասա, քո տակին ոսկի կա, պետք է այդ ոսկին հանեն, արմատներդ հողին հասնեն, որ կանաչես։ Եկա իրանց պատմեցի աստծու խոսքերը, ծառն ասաց, դե արի, հանիր ոսկին տար, աղջիկն էլ թե՝ ես հենց քեզ եմ ընտրում ինձ ընկեր։ Ասացի, չէ՛, ախպեր, չեմ կարող, աստված ինձ բախտ է տվել, պետք է գնամ իմ բախտը գտնեմ, վայելեմ»։
— Իսկ ինձ համար ի՞նչ ասաց աստված,— հարցրեց սոված գայլը։
«Քեզ համար էլ ասաց՝ սոված ման կգաս՝ մինչև մի անխելք մարդ կգտնես, կուտես, կկշտանաս»։
— Էլ քեզանից անխելք մարդ ո՞րտեղից գտնեմ, որ ուտեմ,— ասաց գայլն ու կերավ անխելք աղքատին։
ՊԱՊԻԿԸ, ՈՐԸ ՉԷՐ ԿԱՐՈՂԱՆՈՒՄ ՀԵՔԻԱԹ ՊԱՏՄԵԼ
-Լինում է, չի լինում, մի փոքրիկ աղջիկ է լինում, անունը՝ Դեղին գլխարկ…
– Ոչ թե Դեղին, այլ՝ Կարմիր…
-Ախ, հա՜, Կարմիր գլխարկ… Մի անգամ մայրը կանչում է նրան և ասում. «Իմ սիրուն Կանաչ գլխարկ…»:
-Չէ, ի՞նչ Կանաչ, ասացի՝ Կարմիր:
-Լավ, լավ, Կարմիր: «Գնա մորաքրոջդ տուն և նրան տար տապակած կարտոֆիլ…»:
-Ոչ, ոչ: Մայրիկն ասում է. «Գնա տատիկի տուն և նրան տար այս կարկանդակները»:
-Լավ, թող այդպես լինի: Աղջիկը գնում է և անտառում հանդիպում ընձուղտին:
-Նորից ամե՜ն ինչ խառնեցիր: Նա հանդիպում է գայլին, ոչ թե ընձուղտին:
-Եվ գայլը հարցնում է նրան. «Ինչքա՞ն կլինի՝ վեց անգամ ութ»:
-Լա՜վ էլի, պապիկ, Գայլը հարցնում է. «Ո՞ւր ես գնում»:
-Ճիշտ ես ասում: Իսկ Սև գլխարկը պատասխանում է…
-Պապիկ, դա Կարմիր, Կարմիր գլխարկն էր:
-Լավ, լավ, Կարմիր: Նա պատասխանում է. «Ես գնում եմ շուկա՝ բալի մուրաբա գնելու»:
-Ոչ մի նման բան: «Ես գնում եմ տատիկի մոտ, բայց մոլորվել եմ»:
-Ճիշտ է, իսկ ձին ասում է…
-Ի՞նչ ձի: Կարմիր գլխարկը գայլի էր հանդիպել:
-Վա՜յ, մոռացա, իհարկե՝ գայլ, որն էլ ասում է. «Նստիր 76 համարի ավտոբուսը, գնա մինչև հրապարակ, թեքվիր ձախ, այնտեղ կտեսնես ներքև տանող աստիճաններ: Այդտեղ կտեսնես մի հարյուր դրամանոց: Աստիճաններին ձեռք չտաս, իսկ հարյուր դրամանոցը վերցրու և պաղպաղակ գնիր քեզ համար»:
-Պապիկ, դու հեքիաթ պատմել բոլորովին չգիտես: Իսկ պաղպաղակ, ինչ էլ լինի, դու պիտի գնես ինձ համար:
-Լավ, ահա քեզ 100 դրամ:
Եվ պապիկը նորից սկսեց թերթ կարդալ:
– Ոչ թե Դեղին, այլ՝ Կարմիր…
-Ախ, հա՜, Կարմիր գլխարկ… Մի անգամ մայրը կանչում է նրան և ասում. «Իմ սիրուն Կանաչ գլխարկ…»:
-Չէ, ի՞նչ Կանաչ, ասացի՝ Կարմիր:
-Լավ, լավ, Կարմիր: «Գնա մորաքրոջդ տուն և նրան տար տապակած կարտոֆիլ…»:
-Ոչ, ոչ: Մայրիկն ասում է. «Գնա տատիկի տուն և նրան տար այս կարկանդակները»:
-Լավ, թող այդպես լինի: Աղջիկը գնում է և անտառում հանդիպում ընձուղտին:
-Նորից ամե՜ն ինչ խառնեցիր: Նա հանդիպում է գայլին, ոչ թե ընձուղտին:
-Եվ գայլը հարցնում է նրան. «Ինչքա՞ն կլինի՝ վեց անգամ ութ»:
-Լա՜վ էլի, պապիկ, Գայլը հարցնում է. «Ո՞ւր ես գնում»:
-Ճիշտ ես ասում: Իսկ Սև գլխարկը պատասխանում է…
-Պապիկ, դա Կարմիր, Կարմիր գլխարկն էր:
-Լավ, լավ, Կարմիր: Նա պատասխանում է. «Ես գնում եմ շուկա՝ բալի մուրաբա գնելու»:
-Ոչ մի նման բան: «Ես գնում եմ տատիկի մոտ, բայց մոլորվել եմ»:
-Ճիշտ է, իսկ ձին ասում է…
-Ի՞նչ ձի: Կարմիր գլխարկը գայլի էր հանդիպել:
-Վա՜յ, մոռացա, իհարկե՝ գայլ, որն էլ ասում է. «Նստիր 76 համարի ավտոբուսը, գնա մինչև հրապարակ, թեքվիր ձախ, այնտեղ կտեսնես ներքև տանող աստիճաններ: Այդտեղ կտեսնես մի հարյուր դրամանոց: Աստիճաններին ձեռք չտաս, իսկ հարյուր դրամանոցը վերցրու և պաղպաղակ գնիր քեզ համար»:
-Պապիկ, դու հեքիաթ պատմել բոլորովին չգիտես: Իսկ պաղպաղակ, ինչ էլ լինի, դու պիտի գնես ինձ համար:
-Լավ, ահա քեզ 100 դրամ:
Եվ պապիկը նորից սկսեց թերթ կարդալ:
Ջաննի Ռոդարի
ՓՇՈՏ ԲԱՃԿՈՆԸ
Կար-չկար մի գեղեցիկ ոզնի կար: Նրա անունը Բիզի էր: Բիզին ուներ իր պես գեղեցիկ մի բաճկոն, որը, սակայն, հնացել էր: Նա որոշեց գնալ սարդ-դերձակի մոտ: Բայց սարդը շատ հեռու էր ապրում: Բիզին մի մե՜ծ սար պիտի բարձրանար, որ հասներ նրան: Ճանապարհին նա որոշեց եղևնուց ասեղներ խնդրել: Դե իսկ եղևնին շա՜տ առատաձեռն է: Նա Բիզիին տվեց ասեղների մի մե՜ծ կապոց: Բիզին շնորհակալություն հայտնեց, վերցրեց կապոցը և շարունակեց իր ճանապարհը:
Գնաց-գնաց, հանկարծ հանդիպես գայլին: Ուզեց փախչել, բայց ոտքը դիպչեց քարին, կապոցն ընկավ, ասեղները թափվեցին, իսկ ոզնին իր բաճկոնով ընկավ ասեղների վրա: Գայլն արդեն հասնում էր Բիզիին: Իսկ ի՞նչ էր մնում խեղճ ոզնուն: Նա վախից կծկվեց…
Ասեղներն այդ ժամանակ կպան բաճկոնին և ծակծկեցին գայլին: Բիզին ինքն էլ զարմացավ, թե գայլն ինչու փախավ: Հետո նկատեց իր բաճկոնի վրայի ասեղները և մտածեց. «Էլ չեմ գնա սարդ-դերձակի մոտ: Այսպես իմ բաճկոնը և՛ նորաձև է, և՛ ապահով»:
Ահա թե ինչպես են ոզնիները պատվել փշերով…
ՄոնիկաՆահապետյան
10 տարեկան
четверг, 2 июня 2016 г.
ՕՍԿԱՐ ՈՒԱՅԼԴ – ԱՍՏՂԱՄԱՆՈՒԿԸ
Երկու փայտահատ սոճու խիտ անտառի միջով տուն էին վերադառնում: Ձմեռվա սարսափելի ցուրտ գիշեր էր: Հանկարծ երկնքից վայր ընկավ մի շատ պայծառ և գեղեցիկ աստղ: Նա գլորվեց այլ աստղերի միջով և ընկավ փայտահատներից երկու քայլ հեռու: Երկնքից ընկածը ոսկեկար և բազմածալ թիկնոցի մեջ փաթաթված մի երեխա էր: Փայտահատներից մեկը քնքշորեն բարձրացրեց մանկանն ու ամուր փաթաթեց թիկնոցի մեջ, որպեսզի պաշտպանի սառնամանիքից: Ընկերը զարմացավ նրա բարեսրտության վրա: Եվ այսպես Աստղամանուկը սկսեց հասակ առնել աղքատ փայտահատի մյուս երեխաների հետ:
Տարեցտարի Աստղամանուկն ավելի ու ավելի էր գեղեցկանում, և գյուղի բնակիչները հիանում էին նրանով: Գյուղացիները թուխ էին և սևահեր, իսկ Աստղամանուկի դեմքը նուրբ էր ու փղոսկրի պես ճերմակ, մազերն էլ ոսկեգանգուր էին: Շուրթերը ալ ծաղկի թերթեր էին, աչքերը` զուլալ առվակի կողքին բուսած մանուշակներ: Բայց Աստղամանուկի գեղեցկությունը դարձավ չարիքի աղբյուր. նա մեծանում էր գոռոզ, դաժան և եսամոլ: Փայտահատի և գյուղի մյուս երեխաներին նա ատում և արհամարհում էր` ասելով, թե նրանք ստոր ծագում ունեն, մինչդեռ ինքը ազնվական է, քանի որ Աստղի ծնունդ է:Մի օր այդ գյուղով մի խեղճ, աղքատ կին էր անցնում: Նա ցնցոտիների մեջ էր, իսկ ոտքերը քարքարոտ ճանապարհից արյունոտվել էին:
Հենց որ Աստղամանուկը տեսավ նրան, ընկերներին ասաց.
– Տեսե°ք: Այս գեղեցիկ, կանաչ սաղարթով ծառի տակª գույնզգույն ծաղիկների մեջ, մի կեղտոտ կին է նստել: Եկեք քշենք նրան, քանի որ տգեղ ու զզվելի է:
Այս ասելով` սկսեց ծաղրել և քարեր նետել նրա վրա: Փայտահատը մոտ վազեց և սկսեց կշտամբել Աստղամանուկին.
– Դու իսկապես քարսիրտ ես: Ի±նչ է արել քեզ այս խեղճ կինը, որ քարկոծում ես:
Այդժամ Աստղամանուկը բարկությունից շառագունեց, ոտքը գետին զարկեց և ասաց.
– Իսկ ո՞վ ես դու, որ ինձ սովորեցում ես, թե ի°նչ անեմ: Ես քո որդին չեմ և պարտավոր չեմ քեզ ենթարկվելու:
– Ճշմարիտ է, – պատասխանեց փայտահատը, – բայց չէ՞ որ ես խղճացի քեզ ու փրկեցի, երբ գտա անտառում:
Այս խոսքերը լսելուն պես թշվառ կինը բարձր ճիչ արձակեց և ուշաթափվեց: Փայտահատն ու նրա կինը խնամեցին աղքատին, ուշքի բերեցին, հաց և ջուր առաջարկեցին, բայց նա հրաժարվեց ուտելուց, միայն խնդրեց, որ փայտահատը մանրամասն պատմի, թե ինչպե°ս է գտել երեխային:
– Դա ուղիղ տասը տարի առաջ էր,- հառաչեց կինը:
– Այո,- արձագանքեց փայտահատը:
– Վզին կրում էր սաթե մանյակ և փաթաթված էր աստղերով ասեղնագործված ոսկե թիկնոցի մեջ,- շարունակեց կինը:
Փայտահատն իսկույն սնդուկից հանեց և ցույց տվեց մանյակն ու թիկնոցը: Կինը սկսեց հեկեկալ և ասաց.
– Այդ տղան իմ որդին է, որին ես կորցրել եմ անտառում: Նրան գտնելու հույսով ես թափառել եմ աշխարհեաշխարհ:
Սակայն Աստղամանուկը սառնությամբ ու արհամարհանքով ասաց.
– Եթե ճշմարիտ է, որ դու իմ մայրն ես, ապա ավելի լավ կլիներ, չգայիր և չանարգեիր ինձ, որովհետև ես կարծում էի, թե աստղերն են իմ ծնողները և ոչ թե մի մուրացիկ: Կորի°ր այստեղից, որպեսզի քեզ այլևս երբեք չտեսնեմ:
– Ավա՜ղ, որդի՛ս,- գոչեց կինը,- մի՞թե դու ինձ չես համբուրի բաժանումից առաջ: Չէ՞ որ ես շատ եմ տառապել քեզ գտնելու համար:
– Ո՛չ, ո՛չ,- գոռաց Աստղամանուկը: – Ես ավելի շուտ իժ ու դոդոշ կհամբուրեմ, քան քեզ:
Կինը ոտքի ելավ և դառնաղի արցունք թափելով` անհետացավ անտառում: Աստղամանուկը վազեց ընկերների մոտ` խաղալու: Բայց ընկերները սկսեցին ծաղրել նրան.
– Դու գարշելի տեսք ունես, մենք չենք ուզում խաղալ քեզ հետ:
Աստղամանուկը վազեց ջրհորի մոտ, նայեց ջրի մեջ և տեսավ, որ ինքը վերածվել է մի գարշելի ճիվաղի. ամբողջ մարմինը թեփուկապատ էր, իսկ դեմքը դոդոշի էր: Նա նետվեց խոտերի մեջ, դառնորեն լաց եղավ և ասաց ինքն իրեն.
– Անշուշտ, սա իմ մեղքի հետևանքն է: Չէ՞ որ ես ուրացա մորս, արհամարհեցի և վռնդեցի նրան, գոռոզամիտ եղա և դաժան վարվեցի նրա հետ: Այժմ ես նրան պիտի փնտրեմ աշխարհով մեկ: Եվ մինչև չգտնեմ, չեմ հանգստանա:
Նա վազեց անտառ և սկսեց կանչել մորը, բայց ապարդյուն: Առավոտից մինչև երեկո փնտրեց և ձայն տվեց մորը, բայց պատասխան չստացավ: Հետո պառկեց ու քնեց տերևների կույտի վրա, և բոլոր թռչուններն ու կենդանիները, որ լավ էին հիշում նրա դաժան արարքները, լքեցին նրան:Առավոտյան Աստղամանուկը ոտքի ելավ, մի քանի դառը պտուղներ պոկեց ծառից ու կերավ, հետո, աղի արտասուք թափելով, ճանապարհը շարունակեց անանցանելի անտառով: Եվ բոլորին, ում պատահում էր, հարցնում էր, թե չե՞ն տեսել իր մորը: Նա հարցրեց խլուրդին: Եվ խլուրդը վրդովված պատասխանեց.
– Դու կուրացրել ես ինձ, հանել ես աչքերս. ինչպե՞ս կարող էի նրան տեսնել:
Աստղամանուկը հարցրեց կանեփահավին: Վերջինս նրան պատասխանեց.
– Քո հաճույքի համար դու իմ թևերի փետուրները հանել ես. ես թռչել չեմ կարողանում:
Աստղամանուկը գլուխը կախեց, լաց եղավ, ներողություն խնդրեց Աստծո բոլոր արարածներից և շարունակեց խորանալ անտառում` փնտրելով մուրացկան կնոջը: Երեք տարի անընդմեջ Աստղամանուկը թափառեց աշխարհով մեկ ու ոչ մի տեղ ո՛չ սեր տեսավ, ո՛չ գութ, ո՛չ կարեկցանք: Դա իր դժնի վարքի պատասխանն էր:
Մի երեկո Աստղամանուկը մոտեցավ գետափնյա քաղաքի դարպասին և փորձեց քաղաք մտնել: Բայց պահապանները փակեցին նրա ճամփան և ներս չթողեցին: Ավելին, սկսեցին ծաղրել և անարգել նրան տգեղ արտաքինի պատճառով: Այդ պահին նրանց կողքով մի այլանդակ ծերուկ էր անցնում, նա բռնեց Աստղամանուկի թևը և տարավ իր հետ: Ծերուկը մի չար կախարդ էր: Նա տղային զնդան նետեց, մի կտոր չոր հաց և մի բաժակ աղի ջուր տվեց: Իսկ առավոտյան նրան ասաց.
– Գնա՛ անտառ և բե՛ր այնտեղ թաքցրած երեք ոսկեդրամներից մեկը, որը սպիտակ ոսկուց է: Իսկ եթե չբերես, մտրակի հարյուր հարված կուտես փորիդ: Շտապի՛ր, մայրամուտին քեզ կսպասեմ պարտեզի դռնակի մոտ:
Աստղամանուկը դուրս եկավ քաղաքային դարպասից և գնաց այն անտառը, որի մասին ասել էր կախարդը:Հեռվից անտառը շատ գեղեցիկ էր, և նա ուրախ-ուրախ խորացավ անտառում: Բայց տղան անտառի գեղեցկությունը այդպես էլ չվայելեց. ուր էլ ոտք էր դնում, գետնի տակից փշոտ թփեր էին ելնում ու ծակծկում նրան, իսկ եղինջն այրում էր ոտքերը: Տատասկը դաշույնի պես իր սուր փշերով խրվում էր Աստղամանուկի մարմինը: Իսկ որ ամենակարևորն էր, նա չէր կարողանում գտնել ոսկեդրամը: Արևն արդեն մայր էր մտնում, երբ Աստ-ղամանուկը, դառն արցունք թափելով, բռնեց տունդարձի ճանապարհը. գիտեր, որ այնտեղ իրեն է սպասում կախարդի մտրակը: Երբ նա անտառի եզրին էր հասել, հանկարծ խոր թավուտից մի սուր ճիչ լսեց. ինչ-որ մեկը տանջվում և օգնություն էր խնդրում: Մոռանալով սեփական վիշտը` Աստղամանուկը վազեց անտառ ու տեսավ որսորդի թակարդն ընկած մի նապաստակ: Աստղամանուկը խղճաց նապաստակին, նրան ազատ արձակեց և ասաց.
– Ես էլ ընդամենը մի ստրուկ եմ, բայց կարող եմ քեզ ազատություն պարգևել:
Նապաստակը այսպես պատասխանեց նրան.
– Իրոք, դու ինձ ազատություն պարգևեցիր, իսկ ես ի՞նչ կարող եմ անել դրա դիմաց:
– Ես սպիտակ ոսկեդրամ եմ փնտրում, եթե չգտնեմ, տերս ինձ կծեծի:
– Հետևի՛ր ինձ,- ասաց նապաստակը,- ես քեզ կտանեմ այնտեղ, ուր պետք է, քանի որ գիտեմ` որտե°ղ և ինչո°ւ է թաքնված այդ ոսկին:
Աստղամանուկը հետևեց նապաստակին և, ո՞վ զարմանք, մի հսկայական կաղնու փչակում նա տեսավ իր փնտրած ոսկեդրամը: Տղան անչափ ուրախացավ և ասաց նապաստակին.
– Ծառայությանը, որ քեզ մատուցեցի, դու հատուցեցիր բազմապատիկ, իսկ իմ բարությանը պատասխանեցիր հարյուրապատիկ:
– Ո՛չ,- առարկեց նապաստակը,- ես քեզ վերաբերվեցի այնպես, ինչպես դու ինձ:
Քաղաքի դարպասի մոտ մի բորոտ ծերունի էր նստած: Հենց տեսավ Աստղամանուկին, թափահարեց ձեռքի փայտե ամանը, հնչեցրեց զանգակը և ասաց.
– Մի քիչ փո՛ղ ողորմիր, տղա՛, այլապես ես սովից կմեռնեմ, քանի որ վտարված եմ քաղաքից, և չկա մեկը, որ խղճա ինձ:
Բորոտն այնքան աղաչեց, պաղատեց, արցունք թափեց, որ Աստղամանուկը խղճահարվեց և նրան տվեց ոսկեդրամը:
Տղան վերադարձավ կախարդ ծերուկի մոտ:
– Բերեցի՞ր սպիտակ ոսկեդրամը:
– Ո՛չ, չբերեցի,- պատասխանեց Աստղամանուկը:
Այդ ժամանակ կախարդը հարձակվեց տղայի վրա, ծեծեց նրան, առանց հաց ու ջուր տալու նորից զնդան նետեց: Իսկ առավոտյան եկավ և ասաց.
– Եթե այսօր չբերես դեղին ոսկեդրամը, մտրակի երեք հարյուր հարված կստանաս և իմ ստրուկը կմնաս մշտապես:
Եվ Աստղամանուկը ճամփա ընկավ անտառ, ամբողջ օրը փնտրեց դեղին ոսկեդրամը, բայց չկարողացավ գտնել: Իսկ երբ արևը մայր էր մտնում, նստեց գետնին և արտասվեց: Այդ ժամանակ նրան մոտեցավ նապաստակը:
– Հետևի°ր ինձ, – գոչեց նապաստակը և սլացավ անտառով, մինչև որ հասավ մի փոքրիկ լճի: Դեղին ոսկեդրամն ընկած էր լճակի հատակին:
Աստղամանուկը վերցրեց ոսկեդրամը և շտապեց քաղաք: Բորոտը, հենց որ նրան տեսավ, վազեց ընդառաջ և ծնկի գալով աղերսեց.
– Ողորմի՛ր ինձ, այլապես ես կմեռնեմ:
Աստղամանուկը խղճաց նրան և ոսկեդրամը տվեց տանջալլուկ բորոտին: Այդ օրը ևս կախարդը ծեծեց տղային և առանց հաց ու ջրի գցեց զնդան` ոտքերին ու ձեռքերին շղթա դնելով: Իսկ առավոտյան նա դարձյալ եկավ ու ասաց.
– Եթե այսօր ինձ բերես կարմիր ոսկեդրամը, ես քեզ ազատ կարձակեմ, իսկ եթե ոչ` կսպանեմ:
Աստղամանուկը նորից անտառ գնաց, նորից ոչինչ չգտավ: Իսկ երեկոյան, երբ լալիս էր, նրան մոտեցավ նապաստակը և ցույց տվեց կարմիր ոսկեդրամի տեղը: Այս անգամ էլ քաղաքի դարպասի մոտ նրա ճամփան կտրեց բորոտը, և Աստղամանուկը դարձյալ գթաց նրան ու տվեց կարմիր ոսկեդրամը: Չնայած նրա սրտի վրա մի ծանր բեռ կար. գիտեր` ի՞նչ է սպասում իրեն: Բայց, ո՜վ զարմանք, երբ նա մոտեցավ քաղաքի դարպասին, պահապանները խոնարհվեցին նրա առաջ, պատիվ տվեցին և ասացին.
– Որքա՜ն գեղեցիկ է մեր տերը:
Քաղաքացիների ամբոխը հետևում էր նրան և բարձրաձայն գոչում.
– Աշխարհում նույնքան գեղեցիկ մեկին գտնելն անհնար է:
Աստղամանուկն արտասվեց և ինքն իրեն ասաց. ՙՆրանք հեգնում են ինձ, ծաղրում են թշվառությունս՚: Ի վերջո տղան մարդկանց կուտակման մեջ հայտնվեց մի մեծ հրապարակում, որտեղ գտնվում էր արքայի պալատը: Հանկարծ պալատի դռները բացվեցին, և դուրս վազեցին հոգևորականներ, բարձրաստիճան զորականներ և խոր գլուխ տալով` ասացին.
– Դու մեր արքայի որդին ես ու մեր տերը, որին մենք երկար ենք սպասել:
– Ես մի մուրացիկ կնոջ որդի եմ: Եվ ինչո՞ւ եք ասում, որ ես գեղեցիկ եմ. չէ՞ որ ես գիտեմ, որ այլակերպ եմ:
Այդ ժամանակ ոսկե սաղավարտով մի զորապետ բարձրացրեց վահանն ու բացականչեց.
– Ինչո±ւ իմ տերը չի հավատում, որ ինքը ամենքից գեղեցիկն է:
Աստղամանուկը նայեց վահանին և տեսավ, որ իր գեղեցկությունը վերադարձել է. դեմքը նույնն է, ինչ առաջ, բայց աչքերում հայտնվել է նախկինում իրեն անծանոթ մի թախիծ: Բոլորը ծնկի եկան նրա առաջ, իսկ գլխավոր հոգևորականն ասաց.
– Մեր տերը թող վերցնի թագն ու գայիսոնը և մեզ թագավոր դառնա:
Բայց Աստղամանուկը նրանց պատասխանեց.
– Ես արժանի չեմ նման պատվի, քանի որ ուրացել եմ մորս: Այժմ ես փնտրում եմ նրան, որպեսզի մեղա գամ և թողություն խնդրեմ և հանգիստ չեմ առնի, մինչև չգտնեմ նրան:
Այս խոսքերն ասելով` նա շրջվեց, որ գնա: Մեկ էլ ամբոխի մեջ նա տեսավ իր մուրացկան մորը, իսկ նրա կողքին` բորոտին: Ուրախության մի ճիչ դուրս թռավ Աստղամանուկի շուրթերից: Նա նետվեց դեպի մայրը, ծնկի իջավ, գրկեց նրա ոտքերը, արցունքներով ողողեց ու համբուրեց ոտքերի վերքերը:
– Ոտքի՛ ել, – ասաց կինը:
– Ոտքի՛ ել, – կրկնեց բորոտը:
Աստղամանուկը, դանդաղ ուղղվելով, ոտքի ելավ, հետո բարձրացրեց գլուխը և իր առջև տեսավ թագավորին և թագուհուն: Եվ թագուհին ասաց.
– Ահա քո հայրը, որին դու օգնության հասար, երբ նա կարիքի մեջ էր:
Իսկ արքան այսպես ասաց.
– Ահա քո մայրը, որի ոտքերը դու արտասուքով ողողեցիր:
Նրանք Աստղամանուկին իրենց գիրկն առան, համբուրեցին, ապա տարան պալատ, շքեղ հագուստներ հագցրին, գլխին թագ դրեցին, գայիսոնը ձեռքը տվին, և նա թագավոր դարձավ: Աստղամանուկը արդար և գթառատ էր ամենքի հանդեպ: Նա չմոռացավ փայտահատին և նրա կնոջը. նրանց թանկագին ընծաներ ուղարկեց, իսկ նրանց զավակներին պատիվների արժանացրեց: Աստղամանուկը ոչ ոքի թույլ չէր տալիս թռչունների և գազանների հետ դաժանաբար վարվել, աղքատներին հաց էր տալիս, մերկերին` հագցնում: Եվ նրա երկրում թագավորում էին խաղաղությունը, առատությունը և սերը:
ՋԱՆՆԻ ՌՈԴԱՐԻ – ԱԼԻՍԱ ԳԼՈՐԻԿԸ
Հիմա ես քեզ կպատմեմ Ալիսա-Գլորիկի մասին: Ինչու՞ է կոչվում «Գլորի՞կ». Որովհետև նա շարունակ գլորվում ընկնում էր, շարունակ ու ամեն տեղ:
Մի անգամ պապիկը փնտրում էր նրան, որ տանի պարտեզ.
– Ալի՜սա… որտե՞ղ ես, Ալի՜սա:
– Ես այստեղ եմ, պապիկ:
– Ո՞րտեղ-այստեղ:
– Զարթուցիչի մեջ:
Այո՛, երևակայիր, զարթուցիչի մեջ էր…Նա ցանկացել էր իմանալ, թե ի՞նչն է այնտեղ շարունակ տկտկում: Այնպե՜ս սաստիկ էր ցանկացել, այնպե՝ս սաստիկ, որ բացել էր ժամացույցի ետևի դռնակը և մի ակնթարթում ընկել անիվների ու զսպանակների մեջ: Եվ հիմա նա ստիպված էր շարունակ ցատկոտելանիվի մի ատամից մյուսը, որպեսզի ընկնի խելացի պտուտակների տակ, որոնք անդադրում պտտվում էին կրկնելով՝ «Տի՛կ-տա՛կ, տի՛կ-տա՛կ…»:
– Ալի՜սա… որտե՞ղ ես, Ալի՜սա:
– Ես այստեղ եմ, պապիկ:
– Ո՞րտեղ-այստեղ:
– Զարթուցիչի մեջ:
Այո՛, երևակայիր, զարթուցիչի մեջ էր…Նա ցանկացել էր իմանալ, թե ի՞նչն է այնտեղ շարունակ տկտկում: Այնպե՜ս սաստիկ էր ցանկացել, այնպե՝ս սաստիկ, որ բացել էր ժամացույցի ետևի դռնակը և մի ակնթարթում ընկել անիվների ու զսպանակների մեջ: Եվ հիմա նա ստիպված էր շարունակ ցատկոտելանիվի մի ատամից մյուսը, որպեսզի ընկնի խելացի պտուտակների տակ, որոնք անդադրում պտտվում էին կրկնելով՝ «Տի՛կ-տա՛կ, տի՛կ-տա՛կ…»:
Իսկ մի ուրիշ անգամ էլ պապիկը կանչեց նրան նախաճաշի.
– Ալի՜սա… Որտեղ ես, Ալի՜սա…
– Ես այստեղ եմ, պապիկ:
– Ո՞րտեղ-այստեղ:
– Դե այստե՛ղ եմ, հենց կողքիդ… Շշի մեջ…
– Ինչպե՞ս դու ընկար այդտեղ:
– Ես շատ ծարավեցի, իսկ հետո, երբ ուզեցի շշից ջուր խմել, հանկարծ՝ թրը՛մփ… Եվ ընկա մեջը…
Այո՛, նա ընկավ շշով ջրի մեջ, և հիմա ստիպված է շարունակ ոտքերը շարժել ու ձեռքերով թիավարել, որպեսզի չխեղդվի: Դեռ լավ է, որ ամռանը, երբ նրան տարել էին Սպերլոնգ, այնտեղ սովորել էր գորտի նման լող տալ:
– Դե մի քիչ դիմացիր, հիմա ես քեզ կհանեմ:
Պապիկը շշի մեջ բարակ թոկ իջեցրեց: Ալիսան ճարպկորեն բարձրացավ այդ պարանով և դուրս եկավ շշից: Ահա հենց այդ ժամանակ էլ նա հասկացավ թե որքան օգտակար է մարմնամարզությամբ պարապելը:
– Ալի՜սա… Որտեղ ես, Ալի՜սա…
– Ես այստեղ եմ, պապիկ:
– Ո՞րտեղ-այստեղ:
– Դե այստե՛ղ եմ, հենց կողքիդ… Շշի մեջ…
– Ինչպե՞ս դու ընկար այդտեղ:
– Ես շատ ծարավեցի, իսկ հետո, երբ ուզեցի շշից ջուր խմել, հանկարծ՝ թրը՛մփ… Եվ ընկա մեջը…
Այո՛, նա ընկավ շշով ջրի մեջ, և հիմա ստիպված է շարունակ ոտքերը շարժել ու ձեռքերով թիավարել, որպեսզի չխեղդվի: Դեռ լավ է, որ ամռանը, երբ նրան տարել էին Սպերլոնգ, այնտեղ սովորել էր գորտի նման լող տալ:
– Դե մի քիչ դիմացիր, հիմա ես քեզ կհանեմ:
Պապիկը շշի մեջ բարակ թոկ իջեցրեց: Ալիսան ճարպկորեն բարձրացավ այդ պարանով և դուրս եկավ շշից: Ահա հենց այդ ժամանակ էլ նա հասկացավ թե որքան օգտակար է մարմնամարզությամբ պարապելը:
Իսկ մի անգամ էլ Ալիսան կորավ: Ե՛վ պապիկն էր նրան փնտրում, ե՛վ տատիկն էր նրան փնտրում, ե՛վ հարևանուհին էր փնտրում, այն հարևանուհին, որ ամեն օր գալիս էր նրանց տուն, պապիկի լրագիրը կարդալու և այդպիսով քառասուն լիրա տնտեսելու:
– Տեր Աստված, այ քեզ դժբախտությու՜ն,- շշնջում էր սարսափահար տատիկը: -Ի՞նչ պիտի անենք, եթե չգտնենք նրան մինչև հոր ու մոր վերադարձը:
-Ալի՜սա… Ալի՜սա… Ո՞րտեղ ես… Ալի՜սա…
Բայց այս անգամ Ալիսան չէր պատասխանում, և չէր էլ կարող պատասխանել: Խոհանոցով ճանապարհորդելիս, նա իր հետաքրքրասեր քիթը խոթեց այն արկղի մեջ, որտեղ պահում էին սփռոցներն ու անձեռոցիկները: Ուզեց նայել արկղի մեջ, և, իհարկե, գլորվեց ներս: Գլորվեց ու… քնեց փափուկ սփռոցների մեջ: Ինչ-որ մեկը անցնելիս դարակը ետ քաշեց, դե, ու՞մ մտքով կանցներ, որ Ալիսան այնտեղ է: Երբ նա արթնացավ, տեսավ, որ շուրջը մութ-մութ է, բայց նա բոլորովին էլ չվախեցավ. Մի անգամ նա գլորվեց լվացարանի խողովակը, այ, այնտեղ շատ ավելի մութ էր…
– Տեր Աստված, այ քեզ դժբախտությու՜ն,- շշնջում էր սարսափահար տատիկը: -Ի՞նչ պիտի անենք, եթե չգտնենք նրան մինչև հոր ու մոր վերադարձը:
-Ալի՜սա… Ալի՜սա… Ո՞րտեղ ես… Ալի՜սա…
Բայց այս անգամ Ալիսան չէր պատասխանում, և չէր էլ կարող պատասխանել: Խոհանոցով ճանապարհորդելիս, նա իր հետաքրքրասեր քիթը խոթեց այն արկղի մեջ, որտեղ պահում էին սփռոցներն ու անձեռոցիկները: Ուզեց նայել արկղի մեջ, և, իհարկե, գլորվեց ներս: Գլորվեց ու… քնեց փափուկ սփռոցների մեջ: Ինչ-որ մեկը անցնելիս դարակը ետ քաշեց, դե, ու՞մ մտքով կանցներ, որ Ալիսան այնտեղ է: Երբ նա արթնացավ, տեսավ, որ շուրջը մութ-մութ է, բայց նա բոլորովին էլ չվախեցավ. Մի անգամ նա գլորվեց լվացարանի խողովակը, այ, այնտեղ շատ ավելի մութ էր…
«Շուտով երևի ընթրիքի համար սեղան կգցեն, կուզենան սփռոցը հանել ու կգտնեն ինձ»:
Բայց ինչպե՞ս կարող էր մեկն ու մեկը մտածել ընթրիքի մասին, երբ կորել էր Ալիսան: Դե, իհարկե, ոչ ոք էլ չհիշեց ընթրիքի մասին: Երեկոյան, երբ վերադարձան Ալիսայի հայրիկն ու մայրիկը, նրանք բարկացան տատիկի ու պապիկի վրա:
– Այդպե՞ս եք դուք երեխա խնամում:
– Մեր երեխաները լվացարանների մեջ չէին գլորվում,- առարկեցին պապիկն ու տատիկը: – Մեր ժամանակներում երեխաները շա՜տ-շատ, մահճակալից էին ցած ընկնում, բայց դրանից ոչ մի առանձին վնաս չէր լինում, միայն ճակատներին մի փոքրիկ ուռուցք էր գոյանում:
Բայց ինչպե՞ս կարող էր մեկն ու մեկը մտածել ընթրիքի մասին, երբ կորել էր Ալիսան: Դե, իհարկե, ոչ ոք էլ չհիշեց ընթրիքի մասին: Երեկոյան, երբ վերադարձան Ալիսայի հայրիկն ու մայրիկը, նրանք բարկացան տատիկի ու պապիկի վրա:
– Այդպե՞ս եք դուք երեխա խնամում:
– Մեր երեխաները լվացարանների մեջ չէին գլորվում,- առարկեցին պապիկն ու տատիկը: – Մեր ժամանակներում երեխաները շա՜տ-շատ, մահճակալից էին ցած ընկնում, բայց դրանից ոչ մի առանձին վնաս չէր լինում, միայն ճակատներին մի փոքրիկ ուռուցք էր գոյանում:
Մինչ այդ, Ալիսան սպասելուց ձանձրացավ. նա մի կողմ քաշեց սփռոցներն ու անձեռոցիկները, հասավ դարակի հատակին և ամբողջ ուժով սկսեց ոտքերով դոփել հատակը:
«Թը՛խկ… թը՛խկ… թը՛խկ…»
– Սսս…,- ասաց հայրիկը,- կարծես ինչ-որ տեղ թակում են:
Իսկ Ալիսան սկսեց ավելի ուժեղ թակել:
«Թը՛խկ… թը՛խկ… թըխկ…»
Եվ դուք պետք է տեսնեիք, թե ինչպես էին նրան գրկում ու համբուրում, երբ գտան դարակում…
Իսկ Ալիսա՞ն… Նա օգտվեց հանգամանքից և գլորվեց հայրիկի բաճկոնի գրպանը: Եվ երբ հանում էին նրան այնտեղից, նա ամբողջությամբ ներկված էր թանաքով, որովհետև խելքին փչել էր խաղալ հայրիկի ինքնահոսով:
«Թը՛խկ… թը՛խկ… թը՛խկ…»
– Սսս…,- ասաց հայրիկը,- կարծես ինչ-որ տեղ թակում են:
Իսկ Ալիսան սկսեց ավելի ուժեղ թակել:
«Թը՛խկ… թը՛խկ… թըխկ…»
Եվ դուք պետք է տեսնեիք, թե ինչպես էին նրան գրկում ու համբուրում, երբ գտան դարակում…
Իսկ Ալիսա՞ն… Նա օգտվեց հանգամանքից և գլորվեց հայրիկի բաճկոնի գրպանը: Եվ երբ հանում էին նրան այնտեղից, նա ամբողջությամբ ներկված էր թանաքով, որովհետև խելքին փչել էր խաղալ հայրիկի ինքնահոսով:
Ջաննի Ռոդարի
ՋԻԱՆՆԻ ՌՈԴԱՐԻ – ՄՈՒԿԸ, ՈՐԸ ԿԱՏՈՒ ԷՐ ՈՒՏՈՒՄ
Մի պառավ գրադարանային մուկ մի անգամ եկավ այցելելու իր եղբոր երեխաներին:
-Դե դուք բոլորովին կյանքը չգիտեք,- ասում էր նա իր ամոթխած ազգականներին,- իմ կարծիքով, դուք օրինավոր կարդալ անգամ չգիտեք:
-Օ՜, դու մեր մեջ իսկական գլուխ ես,- հառաչեցին նրանք:
-Օրինակ, դուք երբևէ կատու կերե՞լ եք:
-Կատո՞ւ… մեզ մոտ հակառակն է լինում. մեզ մոտ կատուներն են ուտում մկներին:
-Այդ նրանից է, որ դուք տգետ եք: Իսկ, ա՛յ ես, կերել եմ կատու, այն էլ ոչ մի հատ. վրա եմ տալիս մի ծայրից՝ հոպ… պատրաստ է: Իսկ նա ծպտուն անգամ չի համարձակվում հանել: Այ, կուզեք հավատացեք, կուզեք՝ ոչ:
-Իսկ ի՞նչ համ ունեն կատուները:
-Թղթի համ, ու մի-քիչ էլ թանաքի համ կա մեջը: Բայց դա դեռ ի՞նչ էր որ… դատարկ բան… Իսկ այ, շուն դուք երբևիցե կերե՞լ եք:
-Ի՞նչ ես ասում…
-Իսկ ես, ա՛յ, հենց երեկ մեկին վերջ տվի: Մի գամփռ… Նրա ժանիքները իմ չափ էին: Ինձ համար ի՞նչ կա որ. ես նրան հանգիստ, այսպես՝ հոպ… և կերա: Նա ձայն, ծպտուն չհանեց:
-Իսկ շու՞նն ինչ համ ունի:
-Նա էլ թղթի պես է : Դե, իսկ ռնգեղջյուր դուք չե՞ք փորձել:
-Օ՜… դու մեր մեջ մի հատ ես… Դե մենք ի՞նչ ենք որ… մենք ռնգեղջյուր չենք էլ տեսել: Ինչի՞ է նա նման. Ռոկֆոր պանրի՞, թե՞ հոլանդականի:
-Այ թե տգետ եք «… ումն է նման»… Պարզ է՝ ում. իհարկե, ռնգեղջյուրի… Իսկ փիղ կերե՞լ եք, իսկ արքայադուստր կերե՞լ եք… Իսկ Նոր տարվա տոնածա՞ռ՝ իր բոլոր խաղալիքներով:
Եվ հենց այն ժամանակ, երբ մուկը հասավ տոնածառին, կատուն, որ նստած էր հին սնդուկի ետևը և լսում էր մկան դատարկախոսությունը, չդիմացավ, սարսափելի ձայնով մլավեց ու մեկ էլ այնպես ցատկեց… որ… Պետք է ասել, որ դա իսկակա՜ն կատու էր, շքեղ մորթիով, փարթամ բեղերով և երկար, սուր-սուր ճանկերով:
Մկները հենց որ լսեցին կատվի ձայնը, պուկ, փախան: Իսկ գրադարանային մուկը անսպասելիությունից տեղում անշարժացավ և մնաց կանգնած, ինչպես արձան: Կատուն առանց երկար մտածելու, հոպ… ճանկեց նրան: Ճանկեց, բայց միանգամից չկերավ, այլ որոշեց մի-քիչ խաղալ նրա հետ:
-Հա, ուրեմն դու հենց այն մու՞կն ես, որ կատուներ է ուտում,- հարցնում է կատուն:
-Ճիշտ այդպես, ձերդ ողորմածություն, հենց ես եմ: Բայց ախր… ձերդ պայծառափայլություն, պետք է հասկանաք… Համարձակվում եմ զեկուցել ձերդ ողորմածություն, չէ՞ որ ես ողջ կյանքս անց եմ կացրել գրադարանում…
-Հասկանում եմ, հասկանում եմ: Ապրում էիր գրադարանում և զբաղվում էիր նրանով, որ ուտում էիր նկարները և փչացնում գրքերը:
-Օ՜, ձերդ մեծություն, ընդամենը մի քանի անգամ… Եվ հավատացնում եմ ձեզ, ձերդ պայծառափայլություն, միայն և միայն ինքնազարգացման համար:
-Դե իհարկե, ի միջի այլոց ես էլ շատ բարձր եմ գնահատում գրականությունը: Բայց քեզ չի՞ թվում, որ բացի գրքային իմաստությունից կա նաև մի ուրիշ իմաստություն՝ կյանքի իմաստությունը: Քո տարիքում ժամանակն է իմանալու, որ կյանքում կան ոչ միայն թղթի վրա նկարված կատուներ, և ամեն մի փիղ չի համաձայնվի, որ նրան կծեն մկները:
Բայց խեղճ գերու բախտից կատուն մի վայրկյան աչքը դարձրեց դեպի սարդը, որ սողում էր հատակին:
Գրադարանի մուկն էլ հիմար չէր. նա իսկույն նետվեց մի կողմ ու թաքնվեց գրքերի արանքում: Իսկ կատուն ստիպված եղավ այս անգամ բավարարվել միայն սարդով:
Գրադարանի մուկն էլ հիմար չէր. նա իսկույն նետվեց մի կողմ ու թաքնվեց գրքերի արանքում: Իսկ կատուն ստիպված եղավ այս անգամ բավարարվել միայն սարդով:
Ջիաննի Ռոդարի
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԹՈՒՄԱՆՅԱՆ – ԱՆՀԱՂԹ ԱՔԼՈՐԸ
Լինում է, չի լինում՝ մի աքլոր է լինում։ Էս աքլորը քուջուջ անելիս մի ոսկի է գտնում։
Կտուրն է բարձրանում, ձեն է տալի.
– Ծուղրուղո՜ւ, փող եմ գտե՜լ…
Թագավորը լսում է, իր նազիր-վեզիրին հրամայում է՝ գնան խլեն բերեն։
Նազիր-վեզիրը գնում են՝ խլում բերում։ Աքլորը կանչում է.
– Ծուղրուղո՛ւ, թագավորն ինձանով ապրե՜ց… Թագավորը ոսկին ետ տալիս է իր նազիր-վեզիրին, ասում է.
– Ետ տարեք, իրեն տվեք, թե չէ աշխարհքովը մին կխայտառակի մեզ էդ անպիտանը…
Նազիր-վեզիրը ոսկին տանում են ետ տալիս աքլորին։ Աքլորն էլ կտուրն է բարձրանում.
– Ծուղրուղո՛ւ, թագավորն ինձանից վախե՜ց… Թագավորը բարկանում է, իր նազիր-վեզիրին հրամայում է
– Գնացե՛ք,- ասում է,- բռնեցեք էդ սրիկային, գլուխը կտրեցեք, եփեցեք, բերեք ուտեմ, պրծնեմ դրանից։
Նազիր-վեզիրը գնում են աքլորին բռնում, որ տանեն։ Տանելիս կանչում է.
– Ծուղրուղո՛ւ, թագավորն ինձ հյուր է կանչե՛լ…
Տանում են մորթում, պղինձն են կոխում, որ եփեն, ձեն է տալի.
– Ծուղրուղո՜ւ, թագավորն ինձ տաք-տաք բաղնիք է ղրկե՛լ…
Եփում են, բերում թագավորի առաջն են դնում, կանչում է.
– Թագավորի հետ սեղան եմ նստե՜լ, ծուղրուղո՜ւ…
Թագավորը շտապով վերցնում է կուլ տալի։ Կոկորդով գնալիս կանչում է.
– Նեղ-նեղ փողոցներով անց եմ կենում, ծուղրուղո՛ւ…
Թագավորը որ տեսնում է՝ կուլ տվեց, էլ չի ձենը կտրում, իր նազիր-վեզիրին հրամայում է թուրները հանած պատրաստ կենան, որ մին էլ ձեն ածի՝ զարկեն։
Նազիր-վեզիրը թրերը հանած՝ պատրաստ կանգնում են մինը էս կողմը, մյուսը էն։
Աքլորը որ թագավորի փորն է հասնում, ձեն է տալի.
– Լույս աշխարհքումն էի, մութ տեղն եմ ընկել, ծուղրուղո՜ւ…
– Զարկե՛ք…- հրամայում է թագավորը։
Նազիր-վեզիրը զարկում են, տալիս են թագավորի փորը պատռում։
Աքլորը դուրս է պրծնում, փախչում է, կտեր ծերին կանգնում ձեն տալի.
– Ծուղրուղո՜ւ…
Հովհաննես Թումանյան
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԹՈՒՄԱՆՅԱՆ – ՊՈՉԱՏ ԱՂՎԵՍԸ
Լինում է, չի լինում՝ մի պառավ։ Էս պառավն իր էծը կթում է, կաթը վեր է դնում, գնում է ցախ ու փետ բերի, որ կրակ անի, կաթն եփի:
Մի աղվես գալիս է, գլուխը կոխում կաթնի ամանը, կաթն ուտում.
Պառավը վրա է հասնում, ցաքատով տալիս է, աղվեսի պոչը կտրում։
Պոչատ աղվեսը փախչում է, գնում է մի քարի վրա կանգնում է ու էսպես խնդրում.
— Տատիկ, տատիկ, պոչս տուր, կցեմ-կցմցեմ, գնամ ընկերներիս հասնեմ, որ ինձ չասեն՝ պոչատ աղվես, ո՞րտեղ էիր։
Պառավն ասում է.
— Դե գնա իմ կաթը բեր։
Աղվեսը գնում է կովի մոտ։
— Կովիկ, կովիկ, կա՛թ տուր ինձ, կաթը տանեմ պառավին տամ, պառավը պոչս տա, կցեմ-կցմցեմ, գնամ ընկերներիս հասնեմ, որ ինձ չասեն՝ պոչատ աղվես, ո՞րտեղ էիր։
Կովն ասում է.
— Դե գնա ինձ համար խոտ բեր։ Աղվեսը գնում է արտի մոտ։
— Արտիկ, արտիկ, խո՛տ տուր ինձ, խոտը տանեմ կովին տամ, կովը ինձ կաթ տա, կաթը տանեմ պառավին տամ, պառավը պոչս տա, կցեմ-կցմցեմ, գնամ ընկերներիս հասնեմ, որ ինձ չասեն՝ պոչատ աղվես, ո՞րտեղ էիր։ Արտն ասում է.
— Դե գնա ինձ համար ջուր բեր։
Աղվեսը գնում է աղբյուրի մոտ։
— Աղբյուր, աղբյուր, ջո՛ւր տուր ինձ, ջուրը տանեմ արտին տամ, արտը ինձ խոտ տա, խոտը տանեմ կովին տամ, կովը ինձ կաթ տա, կաթը տանեմ պառավին տամ, պառավը պոչս տա, կցեմ-կցմցեմ, գնամ ընկերներիս հասնեմ, որ ինձ չասեն՝ պոչատ աղվես, ո՞րտեղ էիր։
Աղբյուրն ասում է.
— Դե գնա կուժ բեր։
Աղվեսը գնում է աղջկա մոտ։
— Աղջի՛կ, աղջիկ, կուժդ տուր, կուժը տանեմ աղբյուրին տամ, աղբյուրը ինձ ջուր տա, ջուրը տանեմ արտին տամ, արտը ինձ խոտ տա, խոտը տանեմ կովին տամ, կովը ինձ կաթ տա, կաթը տանեմ պառավին տամ, պառավը պոչս տա, կցեմ-կցմցեմ, գնամ ընկերներ՛իս հասնեմ, որ ինձ չասեն՝ պոչատ աղվես, ո՞րտեղ էիր։
Աղջիկն ասում է.
— Դե գնա ուլունք բեր ինձ համար։
Աղվեսը գնում է չարչու մոտ։
— Չարչի, չարչի, ուլո՛ւնք տուր, ուլունքը տանեմ աղջկան տամ, աղջիկը ինձ կուժ տա, կուժը տանեմ աղբյուրին տամ, աղբյուրը ինձ ջուր տա, ջուրը տանեմ արտին տամ, արտը ինձ խոտ տա, խոտը տանեմ կովին տամ, կովը ինձ կաթ տա, կաթը տանեմ պառավին տամ, պառավը պոչս տա, կցեմ-կցմցեմ, գնամ ընկերներիս հասնեմ, որ ինձ չասեն՝ պոչատ աղվես, ո՞րտեղ էիր։
Չարչին ասում է.
— Դե գնա ինձ համար ձու բեր։
Աղվեսը գնում է հավի մոտ։
— Հավիկ, հավիկ, ձու-ձու տուր, ձու-ձուն տանեմ չարչուն տամ, չարչին ինձ ուլունք տա, ուլունքը տանեմ աղջկան տամ, աղջիկն ինձ կուժ տա. կուժը տանեմ աղբյուրին տամ, աղբյուրը ինձ շուր տա. ջուրը տանեմ արտին տամ, արտը ինձ խոտ տա. խոտը տանեմ կովին տամ, կովը ինձ կաթ տա. կաթը տանեմ պառավին տամ, պառավը պոչս տա, կցեմ-կցմցեմ, գնամ ընկերներիս հասնեմ, որ ինձ չասեն՝ պոչատ աղվես, ո՞րտեղ էիր։
Հավն ասում է.
— Դե գնա ինձ համար կուտ բեր։
Աղվեսը գնում է կալվորի մոտ։
— Կալվոր, կալվոր, կո՛ւտ տուր ինձ, կուտը տանեմ հավին տամ. հավը ինձ ձու տա, ձուն տանեմ չարչուն տամ, չարչին ինձ ուլունք տա, ուլունքը տանեմ աղջկան տամ, աղջիկն ինձ կուժ տա, կուժը տանեմ աղբյուրին տամ, աղբյուրը ինձ ջուր տա, ջուրը տանեմ արտին տամ, արտը ինձ խոտ տա, խոտը տանեմ կովին տամ, կովը ինձ կաթ տա, կաթը տանեմ պառավին տամ, պառավը պոչս տա. կցեմ-կցմցեմ, գնամ ընկերներիս հասնեմ, որ ինձ չասեն՝ պոչատ աղվես, ո՞րտեղ էիր։
Կալվորի մեղքը գալիս է. մի բուռ կուտ է տալիս։ Աղվեսը կուտը տանում է հավին, հավը ձու է տալի, ձուն տանում է չարչուն, չարչին ուլունք է տալի, ուլունքը տանում է աղջկան, աղջիկը կուժ է տալի, կուժը տանում է աղբյուրին, աղբյուրը ջուր է տալի, ջուրը տանում է արտին, արտը խոտ է տալի, խոտը տանում է կովին, կովը կաթ է տալի, կաթը տանում է տալի պառավին, պառավը պոչը տալիս է իրեն, կցում է, կցմցո՛ւմ, վազում է գնում, իր ընկերներին հասնում։
Подписаться на:
Сообщения (Atom)